Ferri nga Dante Aligieri...

Pak fort na kishim ecë, kur zu potera
E ujit me u degjue prej nje afersije,
Qe me u marre vesh ne na pengoi mejhera.

Si ai lum, qe n’sa lumej te asaj brije
Te Apeninit, me nje rruge te vet
Drejt lindjes nga Monvizo ne det bie,

Qe Akvaketa lart gjithkush e thrret,
Ma parë se poshte n’lugine hovin ta ndalë,
Dhe ne Forli kete emën e humbet,

N’ato kreshta gjemon me shkume e valë
Te Sh’Benedikt del’Alpe e atje resh,
Ku per njemije shtrehimi mund te dalë,

Keshtu poshte bregut thik ne shkambij veshë
Na pame nje lum te kuq qe shungullonte,
Ate qe qyshkur na kish rrapllue nder veshë.

Kishe një lak qe mesin ma qarkonte, -
Me te kam dashtë me kapë n’cas te veshtire
Panterën e larueshme qe m’pengonte;

Prej belit une e hoqa ate tersire,
Tue iu binde urdhnit qe m’u dha nga prisi,
E atij ia dhashe ba lamsh e lidhun mire.

Ky brijas tue u sjelle, tek kah midisi,
Pa iu afrue fort buzes, me fuqi
E hodh gjithe ate litar perposh avisi.

< Pa tjeter do te ndodhe ndo’j mrekulli
mbas ketij shej, - thoja me vehten time, -
qyshse me sy po e ndjek me aq kersheri.>

Sa I urte duhet te jete njeriu n’veprime
Prane kuj te sheh jo vec cka ban perdite,
Por din dhe me t’u fute thelle nder mendime.

vazhdon...

E ai me tha: < Së shpejti ka me u ngrite
C’pres une e c’rreke ti me gjete me mend,
Se shpejti nder syte tu ka me u avite.>

Shpesh goja duhet mbyllun pernjimend,
Kur te vertetat ngjajne te pabesueshme,
Se genjeshtarë me kot kane quejte shum kend,

Por s’m’len me heshte sot pamja e mrekullueshme;
T’betohem, o lexues, per keto fletë
Te Komedise, - paste hire te vazhdueshme, -

Se pashe une nje perbindsh drejt nesh perpjete
Tue ca mu si me not mjegllen e ndyte, -
Me trandë dhe ate zemer qe nuk trandet lete, -

Si merr me dale nga deti ai qe asht zhyte,
Spirancen per te nxjerre per shkamb ngujue
O tjeter gja, dhe jepet me qite kryet

Trupit tue I dhanë, kambët tue kruspullue.

Prandej nga e djathta nisem me kalue
Dhjete hapa buze gremines, n’short me ra,
Ranes e flakeve me iu largue.

Krejt afer saj kur u afruem na, pra,
Ndeje permbi rane, humneres jo shume lark,
Do njerez mekatare më ra me pa.

<si vuejne te shohesh e per cfare denim,
ti shko e hyn mes shpirtnash atje varg;

por mos vono me ta ne bisedim;
nderkaq une do t’I flas ksaj egersine,
qe te na marre mbi supa fluturim.>

Keshtu tha prisi. Buze asaj gremine
T’rrethit te shtate u nisa vetmitar
Kah shpirtnat e denuem n’ate skaj shkretine.

Dhimbja ne lot shperthente, tash e pare
Luhatshin duert me gjete nje fare shpetimi
Nga rana e flaka qe po I digjte zhar.

Ashtu dhe qejt ne vere nga zemerimi
Me u shpetue rropaten me turij e
Me putra zekthave nga I idhte thumbimi,

E miza e pleshta dbojne. Nder ato hije
Kur syte I ngula, ndeje nen flaket rraste,
Asnje nuk njoha mes asaj morije.

Ne qafe te gjithve u varej nga nje traste
Me ngjyre e shenje t’vecante, rrijne tue e shikuem
Thue duen me pa n’se I kane perplot a zbraste.

Si u futa dalngadale nder te denuem,
Mbinje traste verdh dicka te bruzte dallova,
Luan dukej ne ftyre e ne t’qendruem.

vazhdon...

Pastaj, kur me shikim mbare I kalova,
Nje tjeter krejt te kuqe, flake e gjalle,
Siper me ‘j pate si qumesht bardh veshtrova.

Njani, qe kish nje dose te bruzte ne balle
Te kuletes se vet bardh porsi bore,
Me tha:
Shko! Por pse I gjalle je fute n’kete vend te gjore,
Ta dijsh se fqinin tim Vitaliani
Ne t’majten time do ta shoh n’kete zore.

Mes fiorentinve rashe une padovani,
Shpesh klithja e tyne n’veshe me oshetin:
- Te na le t’vije kalorsi yne sovrani,

qe do te kete tre sqepet mbi takfine!>
E drodhi nofllen, gjuhen nxori jashte
Porsi mezati hunden kur lepin.

E une se po vonoj nisame drashte,
Mbasi vete prisi m’kishte porosite,
Prandej u ktheva e I lashe n’ate jete te vrashte.

Mesuesin une e gjeta tue me prite
Siper kurrizit te asaj shkerbe.
Me tha:
Me shkalle te tilla tash do zbresim ne;
Ne mes po rrij e para po t’ve ty,
Se mos ti ndonje dam prej bishtit ke.>

Si ai qe ethesh kartane kaperthye,
Irnue e tha, vjen tue u nxi nder thoj
E dridhet po te shohe hije me sy,

Keshtu u ngjetha, lart kur ai me ftoi;
Por, si sherbtori para zotenise
Trim, turpi burre me u ba me detyroi.

vazhdon...

Si dijta une I kceva mbi kurris;
Deshta me I bza, por zani krejt m’u muer
E fjala s’duel:

E ai qe me ndihmoi sa hera kur
N’rreziqe rashe, si hypa, pa vonue
Me kapi e me shterngoi fort per krahnuer

Dhe tha: Gjiret por ban t’medha, ulu ngadale,
Mendo se c’peshe te re te kam ngarkue!>

Si shkoqet lundra bregut, vale mbi vale,
Ashtu rreshqiti ai nga shkambi I zi
E, porsa ndjeu se s’kishte gja me e ndale,

Koken e suell ku kish bishtin e tij,
Qe porsi ngjale ne hapesi e shtriu
Edhe me flete cau rrugen per ajri.

Besoj se frike me shume Feton fatziu
Nuk pati, kur I hiken frejt prej dore
E qielli flake, si e shihni, vetetiu;

E as Ikarios, kur ne sfere qiellore
Nder flete ndjeu dyllin tue iu shkri, bab’-shkreta
Ndersa I briste: -

Se sa une pata, pezullue kur mbeta
E rreth e qark gja syni s’me shikonte,
Vec bishes qe me mbante n’flatra t’veta.

Ajo ngadale, ngadale ne qiell notonte,
Sillej e zbriste, e une nuk ndjeja gja
Vec ajrit, qe nga poshte e n’ftyre m’freskonte.

Ne veshe nderkaq m’erdh nje zhaurime hata
N’e djathte, ku lumi binte thik teposhte,
E shtriva koken ndonje send me pa.

vazhdon...

Nuk ndeja ma aq lirshem tue zbrite poshte,
Kur flaket pashe e klithje e vaje degjova,
Prandej une tue u dridhe shterngova kofshte.

Per zdrypje e rrotullime u kujtova
Vetem at’here, kur ne ate vend per seri
Mundime e vuetje nga cdo ane hetova.

Si, lodhe nga fluturimi igjate, skyferi
Kah s’vren as zog as vove, me ra nis vete,
N’sa I zoti bret: - e ai I mjeri

I lodhun zbret ku u ngrit aq krahalete,
Me gjire t’hapta shkon e zen nje vend
Larg mjeshtrit, I idhnuem e kryeperpjete;

Keshtu Gerioni, neper ajr si u end,
U ul e ra rranze atij shkambi thik
Edhe, si na shkarkoi, I egri shpend

Si nje shigjete fluturuese humbi vrik.

Kenga e XVIII


Nje vend quejte Lugjezeza asht ne hon,
Me shkrepa ngjyrehekur I ndertuem,
Si qarku nalt, qe rreth e rreth I shkon.

Në mes te ketij logu te mallkuem
Hapet nje pus I gjane e I thelle sa s’ka, -
Do flas ma vonë se si asht I sajuem.

I rrumbullakte asht brezi I tokes, pra,
Qe ndan kete pus nga ajo e perpjete malore,
E ne dhjete lugje gjithe ky brez asht nda.

Sikur e kane te pamet do llogore,
Keshtjellave shumfish perqark qe u shkojne
Dhe mprojne te lartat ledhe madheshtore,

Po ate pershtypje lugjet te perftojne;
Si dyerët e fortesave I kanë
Urat, qe tej llogores te kalojne,

Ashtu permbi seicilen lugje t’gjane
Shum ura te medha gjithe shkrep e gur
Ngrihen e n’fund bashkohen pusit pranë.

Na ne kete vend u gjetem at’here kur
Iu ulem tok Gerjonit, e poeti
Nga e majta shkoi dhe mbrapa tij me muer.

Por ne te djathten syni im me mbeti
Mbi te denuem te tjere, tjere kerbactarë,
Dhe vlonte e para lugje asi rrëmeti.

Te gjithe ishin picak ata mkatarë;
Nje valë drejt nesh, nje vale shkonte perpjetë
Tue ecë ma shpejt se na, siur ma parë

Banor’t e Romes, ne te shenjten vjete
Te jubileut te madh, kur uren dalin,
Menyre te lehte per kete kalim kane gjete,

vazhdon...

Keshtu disa perballe keshtjelles ndalin
Hapin e vet per t’shkue ne Shejtënoren
E Sh’Pjetrit, ndersa tjere perballe kane malin.

Kendej edhe andej neper shkamboren
E zeze pashe djaj brinoca me kamxhike,
Qe tue rrahe shpirtnat nuk e matshin doren.

Sa shpejt ata t’shkallmuem dijshin me hike
Me kerbacin e pare! Asnjanit ma
S’I binte mall te dyten here me u fshike!

Ndersa ecja, shikimi im me ra
Mbi njanin, dhe mendueshem thashe ne cas:
< Me duket kete fytyre diku e kam pa!>

Ta shoh ma mire u ndala n’kambe enkas
Dhe prisi u ndal me mue, n’orzezen troke
Pranoi qe une te kthej dy hapa pas.

E ai shpirt I fshikulluem at’here me koke
Te ulun desh t’kaloje, por kot e pat,
Se I thashe:
Me duket se ta njoh holle ate surrat, -
Ti Venedik Kacjanemiku je!
C’te coi te tharten salce me e pase per fat?>

E ai m’u gjegj: Por m’ban me folë e qarta gjuhe e jote,
Qe ma kujton aq ambel t’lashtin dhe.

Jam ai qe Gizolabelën ia cote
Markezit, me u kenaqe me trup te saj,
Megjithse per kete turp fliten fjale kote.

Por s’jam I vetmi bolonjez n’kete vaje,
Sepse si une te tjere ketu do gjeni,
Qe shprehjen e kuptojne me rraje,

vazhdon...

Ma shum se ka ne mes Savene e Reni;
Per t’me besue, ti vetem te mendosh
Se bolonjezi asht koprrac si qeni.>

Fjalet pa I krye, nje dreq atij balosh
T’ia mshoi kerbac e I briti me terbim:
< Ik! Ktu nuk shiten femna, he kodosh! >

At’here une shkova prane mesuesit tim;
Pastaj mbas disa hapash na arritem
N’nje vend ku nje ure gjetem per kalim.

Me lehtesi te madhe asaj iu ngjitem
E, tue u sjelle nga e djathta, u shkeputem
Nga ata qe siellen me t’amshuemin ritem.

Kur na deri ne mes ures iu futem,
Nen t’cilen fishkullon dredha gjithmone,
Prisi me tha: < Ndalu paksa, te lutem,

Siellu e veshtro te tjere te patenzone,
Qe t’I shikosh qepari s’pate rase,
Mbasi po ecnin ne drejtimin tone!>

Nga ura e lashte veshtroja njerz pa mase,
Qe vinin varg drejt nesh nga tjetra ane,
Dhe n’ta kamxhiku rrin tue u perplase.

Prisi, ndonse me pyete s’e cova zane,
Me tha: < Shih c’burre na vjen kesaj terthore,
Porsi te tjeret vuejtka, e nuk qan!

Edhe ketu e ruen pamjen mbretnore!
Ai asht Jasoni, me trimni e urti
ua hoq Kolkve prej dore.

Ujdhez’n e Lemnit preku kamba e tij,
Mbasi te pameshirshmet gra barbare
Gjithe mashkujt kishin fute ne dhe te zi.

vazhdon...

Atje me ambelsi, fjale lajkatare
Izifilin mashtroi, nje vashe te re,
Po ate qe duel per shoqe genjeshtare.

E braktisi shtatzane, qyqe mbi dhe,
Ai faj me te tille vuejtje e ka denue,
Vuen per cka I bani dhe t’shkretes Mede.

Keshtu peson kush femna ka mashtrue;
Ma e para lugje vetem kaq perfshin,
Ti shpirtnat pe qe mbrenda jane ndeshkue.>

Kishim arrite ku ura si rrypine
E ngushte me pend’n e dyte fill kryqezohet,
Qe nje ure tjeter mban pastaj ne shpine.

Q’andej degjuem si n’lug te dyte ankohet
Nje turme, qe turfullon turijt e ngrate,
Rreh vehten me shuplake edhe dermohet.

Si myk u ngjeshej brigjeve per t’gjate
Avulli I dendun qe nga fundi afshon –
T’vinte me vjelle tue pa e tue nuhate.

Poshte ka aq terr, sa gja ti nuk veshtron,
Ne maje po s’I shkove atij qemer
Ure, ku ma qarte syni deperton.

Mbrrijtem aty e pame ne ate humnere
Njerz zhyte ne * * *, thue se ketu kane shfrye
Gjirizet e mbare botes menjehere.

Ndersa une po kerkoja mbrende me sy,
Pashe nje, s’e dij a prift a shekullar,
Se n’krye ma shum se tjeret ishte zhye.

vec une ty te terhiqkam nder kaq shoke?>

vazhdon...

Se te kam pa dikur terun me floke;
ti Aleks Intermineli je, per bese,
prandej ia ngula syte une asaj koke.>

Ai briti, tue I ra vehtes grushta krese:
kjo gjuhe kurr s’me pushoi lajka te qese.>

E prisi tha: < Hidh syte ma tej, o bir,
Qe te arrije shikimi yt I pake
Me e vrejtun ne fytyre ate k**ve ma mire,

Qe, ndye e shprishun, qenka ba si shakë;
Me thoj tane * * * dermishet, tjeter s’ban
Vec co e ul, e u llokocit n’ate brrake.

Taida asht, * * * *; nje jaran
Kur pyeti: - A po ma din per nder? – kjo hore
Ambel iu gjegj mejhere: - Oh, fort, o xhan!

Por mjaft I ngope syte ne kete llogore!>

Kenga e XIX


Simon o magjistar, ndjeksa qyqare,
Gjanat e Perendise ju nuk I keni
Per hir e miresi, por grabitqare

Per ar e per argjend po na I shkerdheni;
Koha ka ardhe per ju burise me I ra,
Mbasi ne t’treten lugje grumbull jeni.

Der n’maje t’ures tjeter kishim rra,
Qe binte mu ne mes te pusit t’zi
Hapun perpara sysh me t’shti hata.

O dije e pambarueme, sa urti
Tregon ne qiell e toke, n’kete grope te thelle,
Meritat sa I shperndan me drejtesi!

Une pashe nder ije e n’fund te asaj shpelle
Gropa germue ne shkamb ne cdo drejtim
Njilloj te rrumbullakta pre me zell.

Ma t’gjana e te medha ktij synit tim
S’iu duken se ato qe ka Shen Gjoni
Im I bukur, perdore per Pagezim.

Nje asosh, pak vjet ma pare, kunder zakoni
E theva, se mbrende njani ish tue u mbyte:
Kjo qe arsyeja, tjeter mos kerkoni!

Ne gojen e cdo grope rrinte zhyte
Nje mekatar, e dale I kishin pak
Kambet perjashta, tjeter s’shihnin syte.

Nga flaket idhtë u digjnin shputat-gjak,
Per gryke kaq rrinin tue shkapetë kercejte,
Sa me kepute cdo prange edhe cdo lak.

Sikur perhapet dridhshem flaka krejt
Mbi sende t’lyeme vetem ne syprine
Mbi thembra e gishta munda zjarr me vrejte.

vazhdon...

Virgjili at’here: Thuej: nuk jam ai, s’jam ai qe ti kerkon!>
Si me urdhnoi, vendosa t’I bëzaj.

Kambet shkapet shpirti ne ate hon,
Pastaj tue fsha e si tue qa me lot
Me tha:
Ne qofte se me më njofte s’te duket kot,
Qysh se I ke ra ksaj grope tatepjete,
Dije se I veshun Papë qeshë per do mot.

E qeshe ari I madh me te vertete,
Klyshve te mij vec ndeja tue pertype:
Si paret nalt, ktu u futa vete n’kulete.

E Papve tjere me krye une u kam hype,
Qe kishen para meje paten shite,
Shoshojne n’kete zgaverr shkambi rrijme tue shtype.

Ma poshte do shtypem edhe une nje dite
Nga ai, qe ma muer mendja se ti je,
At’here kur une te pyeta krejt pa prite.

Porse kjo flake, qe kambet m’djeg si rrfe
Me krye teposhte ngulun keshtu per dreq,
Shputat atij ma pak ka per t’ia nxe.

Mbas tij do vije nje ma I luejtun mec,
Bari I pa-kanu nga prendon dielli,
Qe mbrende do te na mbylle si mos ma keq.

Jazon I ri do jete, si del mirfilli
Ne ; per qef si mbreti I shkoi,
Keshtu ai I Frances ktij do I shkoje mbas trilli.>

Une nuk e dij n’kete pike c’ka me terboi
Qe I pergjegja troc une me kete meter:

vazhdon...

I Lumi Zot ma s’pari Shejtit Pjeter,
Kur celsat e bekuem ia lshoi nder duer?
Vec m’duket s’I tha tjeter.

As Pjetri as tjeterkush Matise s’I muer
Ar e argjand, kur t’gjithe e paten zgjedhe
N’ate vend, qe shpirti I zi I Judes buer.

Pra mire e ke, e deshte vete kete zgjedhe;
Ruej me kujdes parate e asaj bote,
Qe aq kryenalte me Karlin t’shtyne me u sjelle.

Sikur nderimi I madh t’mos me ndalote,
Qe kam per ata celsa aq me nam,
Qe mbajti dikur n’dore zotnija jote,

S’do gjeja fjale sa duhet me te name;
Lakmija juej gjithe boten ka shkretue,
Tue ngrite te kqijte, t’miret tue I shkele me kambe.

Paj vec per ju, Bari, paska mendue
Ungjilltari, kur pa ate mbi uje,
Me mbretnit e asaj bote tue kurvnue,

Ate, qe shtat krenë I dolen si mos kuj,
Nga dhjete brinat qe kishte muer fuqi,
Dersa per t’shoqin s’qe virtyti I huej.

Ju zotin n’ar e argjand na keni ngri
E c’ndryshim ka prej jush nje idhujtar?
N’adhrofte ai nje, adhroni ju njemij!

Ah, Konstantin, per sa t’kqija qe fare,
Jo kthimi n’fe, por ajo e zeze dhurate,
Qe muer nga ti I pasni At I pare!>

Ndersa une ia kendoja kete urate,
O pse idhnimi o ndergjegja e brete,
Si I terbuem shqelma qiste ai krahthate.

vazhdon...

Mendoj se prisit tim kjo gja I pelqete;
Shihej se ambel n’shpirt kumbue I kishte
Kjo fjala ime, fjale e nje s’vertete.

Prandej tue m’rroke nder krahe si nje ferishte
Me ngriti e me shterngoi fort per krahnuer,
Dhe asaj rruge iu ngjit, pershkue kah ishte.

As nuk u lodh qe m’mbante ashtu me duer,
Dersa ne maje t’ures s’pat arrite,
Qe shkon nga e katra n’pesten pende kaluer.

E aty me ambelsi barren tue zbrite,
Per shkamb e gur me priu ai ne nje shteg,
Ku mezi do kalonin deri dhite;

E menjehere iu futem tjetrit breg.

Kenga e XX


Vuejtje te reja do pershkruej, me nxjerre
Landen qe lyp kjo kanga e njezete
E kantikes se pare mbi t’errtin ferr.

Vemendshem po shikoja tatepjete
Nje shesh te hapte ne fund te atij plaskoni,
Ku me lot ankthi lahej toka e shkrete.

Pashe, pra, n’ate log te rrumbullaket honi
Njerez ne vaje, te heshtun, tue u sjelle
Ngadale, si ne kete bote shkon procesioni.

Por vetem kur shikova n’ta ma thelle,
Vrejta ne cas, - si valle, ta shpreh cudine? –
Se qafat krejt nje dore ua kish perdredhe,

Keshtu fytyra u kishte dale ne shpine;
Tue ece seprapthi rruga duhej ba, -
Para me kqyre ua kishin heqe mundsine.

Ndoshta garravacohen n’kete hata
Ata qe I ka mberthye paralizija,
Po une kurr s’kam pa e nuk besoj se ka.

Dashte Zoti, o lexues, nder vargje t’mija,
Mesim te nxjerresh ti; me thuej ti mue
Pa qa si te qendroja nga shemtija

Qe pamja njerezore kish pesue,
Ku pa pushim rrekaje u rridhnin lote
Per lug te shpines n’vithe tue kullue?

E une po qaja per te mjeren frote,
Mbeshtetun mbi nje shkamb, aq ishe preke.
< Dhe ti I marre qenke?> - prisi m’tha atbote, -

mshira ketu gjallon n’se krejt ka vdeke;
gja ma te mbrapshte a ka se ate njeri,
qe drejtesine hyjnore don me preke?

vazhdon...

Co kryet, co kryet e shih ate qe perpi
N’sy te Tebanve e pati toka e zeze!

O Anfjarao? Pse po I hik betese?>
E tue u gremise, ai u ndalue vec kur
ra te Minosi, qe rremben pa shprese.

Shiko si I ka ba shpatullat krahnuer!
Si desht me pa shum para, n’kete menyre
Tash mbrapa sheh e mbrapa ec terthuer.

Shiko Tirezjen, qe dryshoi fytyre
Kur nga mashkull muer pamje femenore
E nuk I mbet si I pat asnje gjymtyre.

Iu desht atij ate shufer ta perdore e
T’u bjere prap dy gjarpijve t’bashkangjitun,
Qe prap t’I dalin puplat mashkullore.

Me shpine te barku Aronti I asht avitun;
Nder male t’ Lunit, ku pret dru te blere
Karrarezi dhe poshte shtepite ka ngritun,

Nje shpelle pat per banim, me t’bardhe mermer;
Andej ai mundte yjzit me sodite
E detin e pamatun kurdohere.

E ajo qe ti nuk po ia sheh dy gjijte,
Se mbulue I paska me gershetat shpirshe,
Dhe ka n’kete ane cdo vend qe qime rrit,

Asht Manto qe, e lodhun shtegetish,
E nguli cakun ne vendlindjen time;
Per te m’pelqen, prandej, dicka te dijsh.

Mbasi I ati I vdiq e e la jetime,
E skllave u ba qyteza qe e mpron Baku,
Kurr kamba e saj nuk mejti nder rravgime.

vazhdon...

Nje gjol ne t’hijshmen Itali, te praku
I Alpeve asht, - kufi I Gjermanise
Permbi Tiral, - emnin e ka Benaku.

Nga ‘I mije e sa burime jane ujise
Mes Garde e Kamonike ato vrrije
T’Apeninit, e ai uje n’kete gjol bitis.

Nje vend gjindet ne mes; prej ipeshkvije
T’Verones, Breshjes, Trentit Bariu prore
Mund t’bekoje t’vetet, kur n’kete qender bie.

Aty perposh nje bregu madheshtor
Shtrihet Peskerja, nje e fort keshtjelle,
Qe s’I ra Breshjes as Bergamos n’dore.

Asht po ky vend, ku nga Benaku I thele
Ujet, qe dot ne te ma nuk qendron,
Si lum neper kullota zen me rrjedhe.

Kur ky perrue vrap nis e gurgullon
Ma larg liqenit, Mincjo ai emnohet
Der ne Governo, ku shprazet ne Po-n.

Ne nje rrafshine te ulet mbas do kohet
Ai bie, shtrihet dhe bahet kenete,
Qe sidomos gjate veres qelbesohet.

Ne mes ketij mocali pati gjete
Nje ujedheze e egra virgjineshe,
Qe njerez s’kishte mbrende, as kishte jete.

Me sherbetore, - s’donte njeri me ndeshe, -
Aty zu vend; magjise krejt tue iu dhane,
Jetoi, dersa prej trupit u pat cveshe.

Banoret e krahines ma vone rrane
N’ate vend; atje kush s’mundte me u ba gja,
Mbasi keneta ishte nga cdo ane.

vazhdon...

Mbi eshtna t’Mantos ngriten nje kala;
N’kujtim te asaj qe ktu banoi e para,
Pa pyete hijnite Mantove e quejten pra.

Popull te madh ky vend ka pase perpara,
Dersa Kont Kasalodi budallisht
S’vu vesh te Pinamontit fjal’t e marra.

Pra ne degjofsh prej kuj ti rastesisht
Prejardhje tjeter per qytetin tim,
Mos I zen bese, se kjo vec rrene do t’isht.>

E une: Shkelqen per mue si nje e vertete e gjalle, -
Cdo mendim tjeter – gace e fikun shqim.

M’thuej c’jane ata qe po na vine perballe,
Mos ka ndonje qe n’bote I ndihet zani?
Se vec te dij e kam gjithmone per mall.

mbi shpatllat bronxi derdh mjekrren unji,
qe ogurtar, kur n’lufte Greqija rrani

tue lane vec fmijte nder djepa; shi prej tij
e Kalkantit n’Aulide u dha drejtimi
me pre litaret per lundrim te ri.

Euripil e quenin, dhe kujtimi
I ruhet n’tragjedine time madhshtore,
Qe ti permendsh e di qysh prej fillimi.

Tjetri, hollue nder ije kesodore,
Qe Mikel Skoti, qe aq I pelqyen
Trillimet e magjise, e I shkuen per dore.

vazhdon...

Ja Guid Bonat, Asdentit ngulja syne, -
Sot shuelli e spaga do I kish leverdise
Ma mire; por kot pendimit tash ia hyn!

Shih t’mjerat, qe gjylpanen tue braktise,
Sovajke e furke, fallxhesha u bane; e rrinin
Vecse me barna e kuklla te magjise.

Te shkojme! Ngarkue me shkarpa tash Kainin
N’kufi e ke, qe ndan dy hemisfere,
Dhe valen prek t’Siviljes, mbrame na ndrinin

Rrezet e hanes, qe u ba si sfere, -
Ti e mban mend sa ndihme te dha tash vone
Neper ate pyll qe aq te kalli tmer!>

Ai fliste e na vazhdonim rrugen tone.

Kenga e XXI


Keshtu na shkuem nga njena n’tjetren ure,
Tue fole cka n’Komedi s’ia vlen me rrfye,
E kishim dale ne maje te saj, kur

U ndalem edhepame se ishim shty
N’grope tjeter t’Lugjezezes, ku me qa
Asht kot; cudite e vrejta ate terr me sy.

Si ne kantjer t’Venecjes vlon pa da
Pisa e rreshinte ne stinen dimenore,
Barket me I lye, dermue detit tue I ra,

Se s’rrihen ma tashti rruget ujore;
Kush ngre te re e kush kallafaton
Te vjetren barke damtue lundrimesh; prore

Dikush mbi kic, dikush mbi bash qellon;
Ndonje I ven arna velit fare grise;
Kush rrema gdhen, litar kush gersheton;

Kshtu, jo me zjarr, - me force te Perendise, -
E trashe e vishtullore n’pellg valonte
Nga njani breg te tjetri e zeza pise.

Syte ngule ia kishe; gja nuk u dallonte,
Vec flluskash qe ai qull rinte tue qite
E here mufatej, here me hov humbonte.

Poshte tue veshtrue po rrija krejt cmerite,
Kur prisi me terhoqi fill perbri,
<> - me tha paprite.

Kryet solla me te shpejte si ai njeir,
Qe don me pa cka asht tue e shty me ike,
Por kaq I asht fute per palc nje lemeri,

Sa vrapin kjo deshire s’ia ndal nje cike;
E pashe nje djall, ma t’zi s’mundesh me e gjete,
Qe ngiste shkamb ne shkamb me te shti frike.

vazhdon...

Se c’hije e vrashte n’ate dreq te zi me flete!
E sa mizor me ngjante e I perfrigueshem,
Me flatra hape, vec sa tue preke mbi dhet!

Mbi supin e shpulpuem e te madhnueshem
Nje mekatar kish hjedhe, e me dy duer
Per neje t’kambve e mbante ai shterngueshem.

<ku ishim na, - te solla nje te pare
nga Santa Zita, mbrende ta flakim flure!

Po kthehem ku me presin sa mkatare;
T’gjithe vec Bonturit, bajne matrapazllek,
<>-hi ne <> u shndrroka atje per ar!>>

Poshte e verviti e u kthye ne t’ashprin brek.
As qenii stanit neper ferre e drize
S’e ndjek kaq shpejt hajdutin shtek me shtek.

Ai, sa u fundos, duel siper me kurriz,
Por djajte, qe aty nen ure nuk rrinin kot,
Briten:
Ketu jo si ne Serkjo bahet not!
N’dac me shpetue nga capojt tone, u ruej
E kryet mos qit mbi pise as sot as mot!>

Ia ngjiten me ‘j qind krraba e n’ate rremuje
I thane: Fshehtas ashtu, ne mujsh me ia hjedhe kuj.>

Gjellbasi ashtu sherbyesve s’ua ndan syte,
Kah mishnat ne kazan papra perzijne,
Qe siper langut t’mos e nxjerrin kryet.

Mesuesi I mire me tha: Se je ketu, ti shpejt duhet me u binde:
Mbas krepash struku, mproje qe te te rrijne!

vazhdon...

Per cfaredo kokecamje, qe t’me linde,
Ti mos u tut, - punet ua dij me rraje,
Se une dhe tjeter here me ta jam grinde.>

Ures pastaj ia kaperxei ate maje;
Se gjashtes pende tue I ra ai per te gjate,
Iu desh ta ngrinte ballin me kuraje.

Me ate terbim, me ate te madh inat,
Qe I turren qejte te vorfnit, n’short me e shkye,
Kur lutet ai nder dyer per buken thate,

Vrapuen djajte qe poshte ures, zjarr nder sy,
Drejt tij krrabat I shtrine permbi ate shkrep,
Por prisi:
Para se te ma ngjitni ju me grep,
Te vije njani prej jush e te degjoje,
Pastaj ne daci m’varni per gazep!>

T’gjithe briten:
Njani levizi, tjeret mbene ne vend;
Tue ardhe ai thonte: < Lodhet kot me goje!>

pandeh se une, - ia preu I urti pris, -
ketu kam mbrrijtun, frike pa pase kurrkend,

sikur mos t’ishte ndihma e Perendise
e fati I mbare? Hap rruge, se lart ne qiell
asht shkrue nje t’gjalle te coj mes erresise!>

Sa qe krenar, aq ra e u shkreh ai fill,
Nder kambe iu rrzue e rrebta arme prej dore
E u tha te tjerve:

< Ti qe je struke, - prisi m’u suell ksodore, -
mbas atij shkamb te ures e s’ban za,
eja te une, se kemi bese e ndore!>

vazhdon...