Ferri nga Dante Aligieri...

<ma se nje vit n’Gaeta detyrueshem, -
n’ate kohe Eneu ate emen s’ia kish dhane, -

as biri I shtrenjte, as ati I nderueshem
e as Penelopi fort e ambla grue,
qe duhej t’rronte bashke me mue gezueshem,

flaken ne shpirt nuk munden me ma shue;
boten une doja me perpi me sy,
vese e vlere njerzore me hetue.

Detit pa fund me ‘I varke nisa me I hy
E me ‘j shoqni te vogel, te bashkueme,
Qe, pa m’braktise, me mue gjithkah u shty.

Njanin e tjetrin breg me sy shikueme,
Kem’ pa na Spanje e Sard edhe Marok,
E tjera toke nga deti te rrethueme.

Une edhe shoket ishim plake, kur tok
Mbrrijtem te ‘I gryke e ngushte, me vela t’leta,
Ma tej s’mund te kalohej pa qene zok,

Se Herkuli ka vu shtyllat e veta;
Sibiljen kishim lane nga e djathta jone,
Permbrapa, nga e majta, kish mbete Seta.

<ju jeni futun thelle nga Perendimi;
tani qe keni mbrrijte n’mbramjen e vone

te jetes suej e po ju vjen mbarimi,
pse s’doni fluturimin tuej me e shtri
mbas atij diell, ku s’ka nje gjurme njerzimi?

Asnje mos te harroje se asht njeri:
Ju le nuk keni per t’gjallue si shtase,
Po per te ndjeke virtyt e dituni.>>

vazhdon...

Zemer u dhashe shokve te mij, pa mase,
Dhe u trimnuen aq fort fill mbas fjalimit,
Sa me I permbajte une zor do e kisha pase.

E kicin tone tue sjelle n’drejtim t’agimit,
N’fluturim te cmendun flete rremat e gjate
I bame, nga e majta tue I dhane lundrimit.

Te polit tjeter yjte e qeta nate
I shikonte, tash ylli yne polar
Me s’pasqyrohej n’detin e pamate.

Pese here na kish tregue fytyren ar
Hana, e aq here fytyren mblue me hije,
E t’vshtirit shteg na I binim vetmitare,

Kur, ja, na u cfaq nje mal, prej largesie
Dukej I murme, t’kem’ pa nder mend nuk mbaj
Nje tjeter mal qe t’ish I asaj naltsije.

Fort u gezuem, por gazi na duel vaje,
Se nje tufan u sul nga toka e re
Dhe rrahi barken mu ne balle te saj;

Tri here u suell anija me rreke,
Ne t’katerten u ngrit me bisht perpjete
E u fundos, si deshi ai mbi ne;

Kapak mbi koken tone ra gjithe ai det.>>

Kenga e XXVII



Flaka tashma kish heshte e rrinte shtemet,
Me leje te poetit u largonte
Dhe trupin ma ajo s’e mbante shtrembet,

Kur, ja, nje tjeter mbrapa qe ndriconte
Terhoqe shikimin tone kah maja e saj,
Se ‘I za ne te I turbulluem ushtonte.

Si demi I Siciljes, qe me vaje
T’atij qe e ndertoi ate kafshe per seri
S’pari gjemoi, - qe e drejte me koke ta laje! –

Nga zani bulurinte I atij t’mjeri
Qe mbrende kish e, ndonse baker unji,
T’dukej se demin n’zemer dic e their;

Po n’ate menyre, kah s’gjenin shtek as vi
Me dale jashte flake, dukej flaka vete
Thue murmurinte n’vend te shpirtit t’zi.

Kur fjalet gjeten shtegun e vertete
Ne maje te saj, atbote tue na beza
Si t’ishte gjuhe zu maja me u shkapete.

<je krejt lombardas, se une te degjova
kur the <>,

megjithse une me ardhe pak u vonova,
mos u merzit t’qendrosh do kohe me mue;
nuk po merzitem une, - e u pervelova!

Ne qofte se ne kete bote dy sysh verbue
Ke ra tue zbritun nga I ambli dhe
Latin, prej ku t’plote mkatin e kam pru,

Me thuej: Romanjen n’paqe a lufte e le,
Se une jam nga ato male mes Urbini
Dhe kreshtes s’larte ku Tibri rrjedh rreke.>>

vazhdon...

Koke-ule veshtroja, se kureshtje m’shtini
Kur prisi im me brryl me preku pake
Tue thane: <>

E une ia dhashe at’here zanit te pake
Gjegjen, qe e kisha gati, pa vonese:
<
Romanja jote s’qe e as mund te mbese
Ne paqe, se lufta n’shpirt tiranve u vlon,
Por sa per tash ndo’j zjarr s’kam lane une ndeze.

Ravena s’lot, sado qe koha shkon,
Atje shqipja e Polentes po kllocit,
Me flatra deri Cervjen e mbulon.

Ai vend, qe per sa kohe sulmet ka prite
Dhe turre I shtriu francezet la ne gjak,
Nen kthetra t’blera ndodhet ne kete dite;

Malatestini I ri e qeni plak,
Qe vran Montanjen edhe e bane kortar,
Ia kane ngule popllit dhambet si vercak.

Mbi Lamon e Santern asht sundimtar
Luani I vogel mbi te bardhe hapsine,
Qe I ndrron partite nga dimni ne behar.

Qyteti, lumi Sav qe ai lag ine,
Sikur as n’fushe as n’mal vend nuk ka zane,
Here gzon lirine, here vuen nen tiranine.

M’u hap, pra, se kush je due me ma thane,
Sepse as une per ty nuk qeshe I ndryme;
Dhe emni yt per t’mire u ndifte n’ate ane!>>

Si flaka uluroi me za te shqyem
Si e kish zakonin, tue levize te maja
Andej-kendej, leshoi mandej kete fryme:

vazhdon...

<<S’do dridhej flaka ime, s’do bezaja,
ne qofte se do ta dija qe n’ate bote
ti kthehesh prap, por mbasi nga hataja

e fundit t’ferrit, nga e tmershmja shqote
nuk doli kush I gjalle te shpetoje zjarri,
turpin pa e drashte, gjegje pa jap te plote.

Shpata dikur, ma vone m’pelqeu litari,
Me te tue dashte me la fajet e mija;
E nuk do t’isha sot shpirt mekatari

Sikur ai Papa I Romes, - e mblofte zija! –
Prap t’mos me fuste n’rrugen mekatare;
Tash do t’I cfaqi gjithe pusite e tija.

Ne kohen kur s’me kishin dalun fare
E mishi e gjaku, qe m’I fali nana,
Luan nuk qeshe, por dhelpen genjeshtare.

Dredhite, shtigjet e fshehta une te tana
I dijta mire, per kete mjeshtri nder t’paret
Jam shque gjithnje e I njohun n’bote u bana.

Por kur nisa te plakem e pashe kjaret
Se koha kishte ardhe edhe per mue
Velat me I ule, me grumbullue litaret.

Cka ‘j here me knaqte, zu me me lendue,
Pendue, vec kishes desha t’I sherbej,
Per pak, I mjeri, qeshe une tu shpetue!

Por Princi I te rijve farisej,
Qe lufte kish aty afer n’Lateran,
E jo me Saracen e me Judej,

Sepse per te anmiku ish kristjan,
Qe kunder Akrit s’shkoi n’beteje mizore
E as treg nuk bani me muhamedan,

vazhdon...

S’muer parasysh te larten zyre papnore,
As mue, qe kisha ngjeshun nje litar,
Qe dikur t’lidhte per jete ma skamnore,

Por krejt si Konstantini, kohe ma pare,
N’Sorakt shkoi te Silvestri ta sheronte
Gerbule, keshtu m’thirri ky krenar

T’ia shuej flak’n e lakmise qe e pervelonte
Tue m’lype keshill, por une nuk bana za,
Se e pashe q’ish marrezi cka me kerkonte.

Pastaj me tha: <Qysh tash te zgjidh, por gjejma nje menyre
Ta ndezi Palestrinen flakada.

Une hap e mbyll te qiellit ato dyer,
Une, sic e din, dy celsat kam ne dore,
Qe me I braktise parardhsi pat fytyre.

Me nxiten argumentat madheshtore
Te flas, - ma keq m’u duk n’ate rase t’heshtoj, -
E thashe: <
Mbas ketij faj, o Ate, se po mkatnoj:
Premto e fjale mos mbaj! Keshtu tue u rreke
Ne fron do ngadhenosh! Ban si t’kshilloj!>>

Francesku m’erdh te kryet sa pata vdeke,
Por I duel para nje nga djajte e ndyte:
- Me hyn ne hak, kete shpirt, - tha, - me ma preke!

Me shpirtna tjere te zez ky duhet zhyte;
Pse dha dikur keshille me ba mashtrim,
Ketij I ndejta vazhdimisht te kryet.

Jo, nuk ka falje, po nuk pat pendim;
Pendim, etje per keq s’rrijne ne nje vend,
Se ka ketu ne mes nje kundershtim.>>

vazhdon...

Frika me zu te gjorin pernjemend
Kur, tue me thane keshtu, ne ferr me solli:
- Ti s’dije se une kam kaq logjike e mend?! -

Me coi para Minosit; ky mbeshtolli
Tete here trupin si shuell me bisht te gjate,
Pastaj, tue e bre me dhambe, kete vendim volli:

- Me flake le te mbulohet pa e zgjate! -
Si e sheh, q’ahere keshtu jam I denuem,
Ndry ne kete zjarr qaj vehten dite e nate!>>

Si tha keshtu, u nis shpirti I mallkuem,
Dhe zjarri nxirrte gjame e psheretime
Majen tue dredhe e rrahe catrafiluem.

Vazhdova bashke me prisin rrugen time
Deri ne harkun tjeter kah lugina,
Ku vuejne per ate cka bane t’zezat mundime

Ata qe mekatnuen tue mbjelle dasina.

Kenga e XXVIII


Kush mund te flase, qofte dhe ne proze tue e ende,
Per gjak e plage, edhe sikur pa da
Te rrije, tashti sa pashe une, tue permende?

Kjo gjuha jone me fole fuqi nuk ka
Mbi sende, qe as mendja s’I perfshin,
Per to vlejne qe te dyja pak e gja.

Edhe sikur t’bashkonim tane njerzine,
Qe u vra ne Puljen lodhe prej kobesh fare,
Ata qe me aq gjak token e rine

Per shkak t’romakve, t’gjates lufte mujshare,
Ku turre u lane unazat per trofe,
Si Livi shkruen, qe s’flet fjale genjeshtare,

S’bashku me ata qe mbeten rrah mbi dhe,
Se me Robert Guiskardin rane ne gjak;
Me tjeret qe u bane per korba pre

Ne Ceperan, ku doli burracak
Puljezi, e n’Taljakoc, ku sa u vrane
E me pak vete fitoi Alardi plak;

E te tregonin plaget cpue ane m’ane
Dhe trupat cung, t’I krahasoj nuk di
Me cka ne t’nandten lugje syte me pane.

Ma t’shembun drrasash s’mund te gjesh fuci,
Si njanin pashe aty fare te came
Prej mjekrres deri ku pjerdh cdo njeri.

Zorret perjashta I vareshin nder kambe,
Gjoksin te shkyem e barkun zgaverr brejte
Ku n’mut shnderrohet cdo gjasend qe hame.

N’sa me vemendje rrija tue e verejte,
Me kqyri e parzmin hapi me dy duer
E tha: <<Shiko si capelue m’kane krejt!

vazhdon...

Shih Muhametin keshtu pre e cthure!
Perpara shkon tue qa ndjeksi Ali,
Nga mjekra n’perce ca rrashte e lekure!

E gjithe te tjeret, qe ketu sheh ti,
Fena percane e bane cdo lloj dasije,
E prandej I pacame s’ka mbete asnji.

Nje djall kem’ pas, qe I harmatuem menije
Me the shpate na pret kaq mizorisht
Pa I hike kush dueresh prej kesaj morije;

E kur I bijme shtegut te kobshem, misht
Na mbyllet krejtesisht, te cakerdisun
Para se shkojme balle dreqit perdhunisht.

Po ti kush je, qe mbi kete shkamb t’thepisun
Turijte I qet e matesh poshte me u vare,
Ndoshta me shkue te gropa ku t’kane nisun?>>

Mesuesi im I gjegji atij kobtar:
<por, per t’I dhane pervoje, mue, qe ma pare

kam vdeke, me kane caktue poshte me e shetite
n’seicilin rreth te ferrit, dhe kjo pune
asht e vertete si m’sheh n’kete vend te ngrite.>>

Ma shum se njiqind shpirtna, qe degjuen,
U ndalen te cmeritun me m’shikue
E nga habija vuejtjet I harruen.

<ti qe po rrike ne kete terr sa ndora,
n’qofte se nuk do me u ba ai shok me mue,

me ushqime te pajiset pa e zane bora,
fitoren novarezit mos t’ia lshoje
e at’here kjo lehte nuk do t’I veje te dora.>>

vazhdon...

Tue u vu per rruge, njane kambe zuni ta coje
Muhameti, kto fjale tue m’I leshuem,
Pastaj e uli dhe filloi te shkoje.

Njani, qe kishte fytin e coptuem,
Hunden keputun deri ne qerpike
E vec nje vesh, - tjetrin e kish t’cunguem, -

Dhe rrinte me te tjere pa luejte nje cike,
Shtangue gabzherrin hapi ma I pari,
Prej ku dikonte gjaku pikepike.

<e te kam pa n’token latine dro,
ne qofte se nuk genjehem une qyqari,

Pjer Medicinen, t’lutem, e kujto,
Ne se ndo’jhere nga e ambla pllaje kalon
Qe nga Verceli poshte ne Markabo.

Dy ma te miret n’Fan tash m’I njofton,
Ser Guidon e Angjiolelin, se tue drashte
Une jam, - n’se mendja drejte parashikon, -

Se do te flaken qe nga barka jashte,
N’uje kane me I mbyte prane vendit Katolike,
Te dy trathtue nga nje tiran I mbrapshte.

Kurr nuk kane pa mes Qipri e Majolike
Syte e Neptunit gja ma t’poshter n’det
As nga pirat, as nga gjinde argolike.

Po, ai trathtar, qe ka nje sy te mete,
E ate toke zotnon, qe njani, tash nen shpate,
Do t’donte mos ta kishte pa perjete,

Do I thrrase gjoja me fole keta te ngrate,
Pastaj n’ate ere Fokare ka per t’ba
Ma mos t’u duhen kushte e urate.>>

vazhdon...

E une atij: <Ne dac ti emen prap n’ate bote me pase,
Kush asht qe ate toke s’do te kish dashe me e pa?>>

Nje shoku t’vet ai doren tue ia rrase
Per nofulla, gojen ia hapi shqimi
E briti: <
Ky, I debuem, I hoq cfardo dyshimi
Cezarit, tue I thane se sa ma pare,
Po te jesh gati, duhet nise sulmimi!>>

Oh, sa m’u duk hutue edhe qyqar
Me gjuh’n e vet rriskue deri ne bire
Te fytit Kuri, dikur aq gojtar!

Njani n’ate ajr te zymte e te peshtire
Dy dueret si dy cunga lart I ngriti,
Ne gjak fytyren rrijshin tue ia plire.

<I mjeri thashe: Flet puna si t’jete krye!
Qe kjo qe t’keqen fare ne Toskane qiti.>>

<> - ia plasa n’sy;
e ai, dhimbjen mbi dhimbje kur ia shtova,
si I cmendun iku n’ate trishtim mberthye.

Ate mori shpirtnash t’I verej vazhdova,
E pashe dicka qe gjuhen ma ka lidhe,
Kush, valle, do me besonte pa qite prova?

Ndergjegja por s’me len aspak me u dridhe,
Ajo qe e mban njerine e mire per t’gjalle,
Se asht mburoje ndergjegja e kethielle.

Pashe nje njeri, - sikur e shoh prap gjalle, -
Vetem me trup, pa koke, me te tjere shoke
Tue ecun hap per hap neper ate zall;

vazhdon...

Koken kepute e kishte kape nder floke
E mbajte n’hava porsi kandil qe ndrit,
E ajo na kqyrte e thrriste: <>

E I bante vehtes s’vet me vehte drite;
Ishin dy n’nje, e nje ne dy n’nje cas, -
Kshtu ban vec Ai, qe I ka gjithe mundesite!

E kur qiri ne kambe ures iu qas,
Coi krahun lart me rrashte e me fytyre
Per t’na I afrue buzet e tija enkas

E tha: <Ti qe I gjalle nder t’vdekun je tue shkue, -
Valle, a sheh kund nje ma te rande mynxyre?

E qe te kesh per mue cka me tregue,
Thuej se Bertram de Bornion e ke ndeshe,
Qe mbret’n e ri shum keq pat keshillue.

Gergas I mbrapshte mes ati e biri qeshe;
Akitofel, me fitme ma t’helmueme
N’Davidin Absalonin s’cove peshe!

Pse ndava dy persona aq t’bashkueme
Keshtu, I mjeri, me koke n’dore po shkoj,
Qe fillin ka ne kete kufome t’cungueme.

Ja, pra, sikur veprova po pesoj!>>

Kenga e XXIX


Gjithe ai njeri qe vuente n’ate hata
Me kishte preke aq fort mes asaj nate,
Sa tjeter s’doja vec me ndeje tue qa.

Porse Virgjili m’tha: <I asht ngule kaq fort kjo pamje e me zell
Po vren hijet e trishtuna e sakate?

Keshtu nder lugje tjera nuk je sjelle;
Mejto se po t’numrosh kete mizeri,
Njezetedymij mil ban rreth me u sjelle.

Nen kambet tona hana ra, e dij
Se per kete udhe pak kohe ne na kane dhane,
Sa gjana prap do shohesh n’pus te zi!>>

<arsyen e forte per t’cilen u ndalova,
ndoshta dhe pak me ndeje do m’kishe lane.>>

Por ai u nis e une nga pas I shkova,
Biseden prap vazhdova gjalle ta mbaj
Tue I gjegje keshtu: <
N’ate grope edhe aq vrejta mbrenda saj,
Se atje m’u duk se pashe nje t’gjakut tim,
Qe vuen per faj qe po I kushton aq vaje!>>

At’here mesuesi: <Ti mos u lodh t’mendosh per ate mkatnuer,
N’pune tande rri, ta vuej ai ate denim;

Se une e pashe te kambet e asaj ure,
Kur duel e te kanosej fort me gisht;
Gjeri del Belo ndjeva tue thirre, kur

Ti ishe I habitun krejtesisht
Nga ai qe Altaforten pat per dore,
E kah s’e kqyre aspak, ai bani bisht.>>

vazhdon...

<qe pa u hakmarre ka mbete, ate e merzit,
kjo gja per fisin tone asht turp e kore;

idhnue me ne, pra, iku ai paprite,
pa m’thane nje fjale, une kete pershtypje kam, -
ma fort dhimbja per te tash me trondit.>>

Vazhduem biseden mbi ate ure tane shkamb,
Deri n’ate pike, ku mund te vresh me sy
Gjithe lugjen poshte, po te kete drite tamam.

N’lugje te fundit kur filluem me hy
Te Lugjezezes edhe mizerija
E shpirtnave ma qarte na duel aty,

Ankime te cuditeshme me mija
Porsi shigjeta zemren ma coptuen,
Prandej veshet I zuna me duer t’mija.

Gjithe dhimbjet e pafare po u grumbulluen
Nga spitalet e Valdikjanes n’vere,
Sardenja e Marema po iu shtuen,

Dhe ne nje grope te rrasen menjehere,
S’maten me c’pashe; ndihej nje qelbesine
Si prej gjymtyresh qe kane marrun ere.

Majtas, n’pende t’fundit, harkun ku e shtrin
E gjata ure, mbrrijtem me t’shtrejtin pris;
E at’here munda me pa ne thellesine

E atij hon, ku dora e Perendise
Me drejtesine e vet te pagabueme
Per dnim falsifikuesit ka gremise.

S’asht pa ndo’jhere nje pamje ma e trishtueme
As ne Egjine, ku njerzit rane perdhe,
Nder kafshe kur atmosfera e helmueme

vazhdon...

Der te ma I vogli krymb as nje per be
Nuk la ne kambe, edhe, sikur rrefyen
Poetet per ate kohe kur ra kjo rrfe,

Ne njerez milingonat u kembyen;
Se sa ti sheh n’kete lugje pa fare drite,
Qe shpirtnat kapa-kapa mbrende I ndryn.

Dikush mbi bark, dikush mbi shpine I rrite
Shokut te vet, ndonje barkas tue ra
Rreshqanthi shtegut te mallkuem I bite.

Na ecnim dalngadale edhe pa za
Tue kqyre e tue degjue t’smundit e shkrete,
Qe s’do te ngrehin krye as shtat kurrma.

Pashe dy, qe u ngriten ndeje tue u mbeshtete
Si dy tava mbi zjarr vendosun ngjite,
Ne dregza t’neveritshme trupin krejt.

Kale nuk kam pa keshtu tue u kashagite
Nga djale qe e pret zotnija me nxitim
Ose qe pagjumsija e ka merzite,

Si I pashe te dy tue u krue me t’madh terbim,
Kah mishi u hante ne menyre barbare,
Ne u dhashte vecse lenurja lehtesim!

Lekuren e zgjebosun shkulnin fare,
Si te qerosh me thike ndo’jhere te ngjan
Krap o peshk tjeter me ma t’forta pare.

<prisi u suell e I tha njanit prej tyne, -
dhe I perdoroke ndonjehere per dane, -

me thuej mos ka latin ne mes ketyne,
qe jane ketu, t’mjaftofshin gishti e thoni
me t’shkye per jete te jetes si te shkyene!>>

vazhdon...

<kaq te dermishun, - njani u gjegj tane lote, -
po ti kush je qe pyet, c’lyp ketij honi?>>

<me nje te gjalle tue zbritun shkrep me shkrep
e jam tue I tregue te zezen bote.>>

U shkoqen prej shoshoqit me gazep;
Tue u dridhe kah une dhe tjere nisen me u prire,
Permbi te cilet ajo fjale u shkrep.

E m’u drejtue at’here mesuesi I mire,
<>
E une u fola ashtu si pat deshire:

<nder mendje dhe nder zemra njerezore,
por vjet e vjet me radhe atje qendrofte!

Kush jeni ju, nga cila dege fisnore?
Flisni pa frike, megjithse kjo nafake
E zeze ju paska gjete e ba ksodore!>>

<Alber da Siena m’hodhi e m’dogji fjalle,
Por per cka vdiqa, ketu s’me kane flake.

Asht e vertete se atij I thashe, me u talle.
Se mesue kisha mire me fluturue,
E ai, qe ish kureshtar e pak budalle,

M’kerkoi ate mjeshteri me ia tregue;
E pse Dedal s’e bana t’shkoje perpjete,
M’paditi t’et e I jati n’turre me vu.

Porse ne lugje t’fundit, e jane dhjete,
Nga se alkimise n’ate bote iu pata fute,
M’denoi ai qe s’gabon – Minosi vete.>>

vazhdon...

E une pyeta poetin: <Sjenezve, valle, ndokush a ua kaloi?
Si ata as vete francezet s’I kane trute!>>

I gerbuluemi tjeter, kur m’degjoi,
U gjegj: <Ai, po, me mend e mase gjithmone shpenzoi;

E as Nikolles, qe ma I pari pak
I hodhi karafil pjates se zgjedhun
E ‘j kopesht plot e mbolli per marak;

E as cetes, ku d’Ashiani c’kish pat hjedhun,
Sa bani rrush e kumblla vneshte e pylle,
E ku Abaljati duel aq mendjembledhun!

E qe ta dijsh kush gojen s’di me e mbylle
Me ty kunder sjenezve, m’kqyr nder sy
Me t’u kujtue fytyra ime dylle.

Kapokjo jam, qe desha me u shkembye
Metaleve vetite me alkimi;
N’se t’njofta, m’njeh ti mire, - une tue shkerbye

Natyren, mora nam n’majmuneri!>>

Kenga e XXX


Kur n’Semelene Junona shfreu tane vner,
Gjakun teban aq ne inat e muer,
Sic e tregoi ajo ma se nje here,

I shkreti Atamant kaq fort u cthuer,
Sa qe kur gruen e vet ai ve veshtroi
Me dy t’njomat ferishte nder dy duer,

Vikati: <Me klyshe ate luaneshe!>>, e tue u berlyke
I hapi te pamshireshmit capoj,

Njanin, Learkun, kapi mu ne gryke,
Si e rrotulloi n’ajri, n’shkamb e verviti, -
Dhe shkoi ajo e u mbyt me tjetrin ngryke.

E kur, prej fatit thane, teposhte rreshqiti
Gjithe ajo Troje e larte e madheshtore,
Mbaroi mbretnija e fronit mbreti zbriti,

Hekuba e mjere, e trishtun, kthye n’sherbtore,
Kur pa se Poliksena kish mbarue,
Per Polidor’n e saj, shtri mbi bregore

Te detit, kur fatzeza u kujtue, -
Cmende, zu me lehe si qen e gjora nane,
Kaq fort nga dhimbja e madhe pat shkallue.

Furite e Tebes a te Trojes s’jane
tregue kaq fort te egra e zullumqare,
kurr kaq kerdi nder shtaze a njerez s’bane.

Si pashe dy hije t’zbeta, cveshun fare,
Qe ngitshin tue kafshue neper shpatine
Si derri kur del tharkut fulikare.

Njana u hodh Kapokjos, nen kaptine
Ia nguli idhte me dhambe, e tue e ngrehe zharg
E bani ta kruej barkun per zalline.

vazhdon...

E Aretini, tue u dridhe tha: <I ndejsha Xhianni Skikkit, qe harlise
Shkon tue ua ngjite me dhambe shpirtnavet varg!>>

<tjetra me ate goje! N’mos pac veshtiresi,
me thuej kush asht, sa asht kendej pa u nise.>>

M’u gjegj: <Asht Mirra e mbrapsht. Tue shkele cdo ligj t’njerzimit
Me vete te jatin bani dashuni.

Qe te mkatoje per t’ia arrite qellimit
Ndrroi krejt fytyre tue marre tipare tjera,
Si tjetri qe po nget zjarr prej terbimit.

Ky, per t’fitue mushken mbretneshe, mejhera
U shti si Buozi dhe, gjoja tue vdekun,
Diktoi nje dhjate te tille qe iu njoh vlera.>>

Kur dy te krisunit iken si t’ndjekun
E ma s’I pashe ku t’zezen shkuen me u fute,
Une solla syte te vrej tjere shpirtna t’mekun.

E njanin pashe, qe dukej si lahute;
I tille me te vertete do te gjasonte,
Ku bahet bige njeriu ta kishin kpute.

Hidropizija e rande krejt e shemtonte,
Se plandsin plot me uje ia kishte aje,
Fytyra e tij aspak me bark s’perkonte.

Ai detyrohej buzet hape t’I mbaje,
Si tiziku I etuem; t’djeguna zhar,
I kishin mbete shpervjele nga ajo murtaje.

<n’kete bote te smunde, e s’di me leje t’kuj, -
u suell kah na, - degjoni kete qyqar:

vazhdon...

mjeshter Adami jam, ketu qe vuej;
per s’gjalli c’desha pata dersa u ngina,
e tash po digjem, heu, per nje pike uje!

Shenat e vegjel, qe nga ato lugina
Te Kazentinit poshte ne Arno shkojne
Tue lage e tue freskue t’butat lendina,

Gjithmone I kam nder sy, e me mundojne,
Keto vegime fytin ma kane tha,
M’ligin ma fot se ethet qe m’dermojne.

Kjo drejtesija e Hyut qenka hata!
Nxjerr lande po nga ai vend ku mekatova,
Ma fort me shtyn me pshereti, me qa.

Romena ja, ku une falsifikova
Paret me ftyre t’Baptistit; shkak I zi
Qe ky, qe djegun botes iu largova.

Por t’shihja ketu shpirtnat e keqi
Te Guidit, Aleksandrit, vllaut te tyne,
S’do e ndrroja per gurre t’Brandes tane freski.

Ketu asht njani, n’qofte se s’me genjyene
Hijet qe vijne verdalle, por, n’se e vertete,
Sa pare ban kur kambe e duer m’u thyene!

Ah, aq I lehte sikur te ishe vete,
Me ece sa t’zite e thonit n’njeqind vjet,
Do t’ishe vu me I ra shtegut te shkrete

Ate me kerkue permes ketij kjahmet,
Ndonse asht ky rreth njembdhjete mije mil I gjate
Dhe ka gjyse mili gjanesine e vet.

Per sherr te tyne vuej me kta te ngrate,
Ata me pre fjorinta me kane nxite,
Qe ar te kishin mangut tre karate.>>

vazhdon...

E une: <Avull leshojne si n’dimen dora e laget
Dhe dergjen ne te djathten tande shtrite?>>

<m’u gjegj, - kur kamba ne kete shpat me shkiti,
e shtri do rrijne n’amshim n’kete grope te vaget.

Njana – mashtruesja, Zefin qe paditi,
Tjetri – Sinoni, qe mashtroi nje Troje,
Po I qelb ai avull ethesh qe I tymiti.>>

Njani nder ta, pse ndoshta u zu ne goje
Me aq pak nderim, u ndez dhe nga menija
Grusht barkut gur I ra, ne short ta cpoje.

E ky kumboi at’here si lodertija,
Adami por fytyren t’ia shplakoi
Vrik me ate dore, e s’qe ma e lehte e tija.

<s’leviz une dot, se I kam gjymtyr’t randoshe,
kete krah te lire e kam ta perdoroj.>>

E ai u gjegj: <Drejt zjarrit, s’pate dore aq t’lire e t’shpejte,
Ishe ma I shpejte pare tue pre n’nje qoshe.>>

Bark-ajuni at’here: <Porse nuk qe ti kaq I drejte pohues,
Trojanet kur t’kerkuen me qene I drejte.>>

<Sinoni tha, - une per nje faj kam ra,
Por ti edhe vete djajve u del mesues!>>

<bark-lodra tha. – Mkatin me e fshehe s’je I afte,
gjithe bota e di, pra plas per cka ke ba!>>

vazhdon...