Poezi nga Ismail Kadare...

Gjuha Shqipe.

Kur në sulm hodhën turqit
Hordhitë e pambaruara,
Kështjellat e sintaksës
S'i muar, që s'i muar.

Në bedena poemash
Popullore mbetën
Kufoma divanesh e
Kufoma bejtesh.

Kur panë se gjuhës
S'i hodhën dot prangat,
Lëshuan drejt saj
Gjithfarë merimangash...

Në përçartje ta kthenin
Në delir në jerm,
Ishin vite të rënda,
Ishin shekuj plot helm.

Të të bënin ty, donin
Shqipëri memece,
Po ja erdhi Naimi,
Si yll mbi ty ecte.

Dorën e zbehtë
Mbi ballë të vuri,
Të të hiqte zjarrllëkun
Prej të sëmuri.

Dhe vdisnin pjesëzat,
Thaheshin merimangat,
Ndriste si perlat
Poezia e madhe.

Kjo gjuhë, që provoi
Akrepët e shkretëtirës,
Ç'do të thotë përçartje
E di, oh, e di mirë.
E di ç'do të thotë

Kllapi hermetizëm,
Qoftë e ardhur nga Roma,
Qoftë e ardhur nga Parisi.

Kjo gjuhë martire,
Lehonë e përjetshme
Që lindi mes dhimbjesh
Art të pavdekshëm.

Pas darke

Qelqet e lodhura te gotave
Rrezellojne zbehte me pas
Gjithë naten mallengjyeshem do kujtojmë
Buze te bukura grash

Ne mëngjes te lavamani I bardhe
Ujet do të vershoje me furi
Dhe qelqi, si pas heqjes se kujteses
Do te ndrite , steril , përsëri

Ndonëse , ndoshta, po të shohësh me kujdes
Një kontur do të këtë mbetur i zbehte.
Sa darka do të duheshin valle
Për te ngjallur te akulltin qelq?

Sa dihatje , frymemarrje, buzë
Të bukura grash…ku ta dish
Por gjatë udhes drejt ndergjegjsimit
Qelqi do të thyhej natyrisht

Dhe ne rënien e tij kristalore,
Ne perndritjen e fundit tek plas
Do te këtë si ofshame te fundit
Të qeshura e lote grash.

Gjer tek Ylli

Nga toka gjer tek ylli larg
E gjatë është udha fort
Sa mijra vjet drites se tij
Iu dsh te mbrrije ne botë

U shua ndoshta ylli krejt
Ne terrin e paane,
Por pamjen drita ia sjell
E lind ne sytë tanë

Nga ylli qe tani s'esht' me
Ne qiell ndrit një ikone
Ai është prapë megjithëse s'është
I vdekur ndrit gjithmonë

Kur dashuri e bukur vdes
Kur humb diku ne nate
Ndricimi I saj ne kthim , kështu
Na vjen e na gjen prapë

Koha e popujve.

Kur superkafshet dridhnin botën
Njeriu ne gjunje nuk u ul
Ka pasur vite te mamutheve
Por kohe te tyrte spati kurrë.

Me brire te tmerrshem klithma kobi
Mbi toke ata vune ligjin bishe
Megjithatë ish kohe e njerëzve
Dhe ky planet i njerëzve ish.

Nga superpesha u vinte vdekja
Ngecnin perbindeshat ne batak
Kështu do ngecin supershtetet
Ne llum te globit pak nga pak.

Dhe kur ne të ardhmën do zbulojnë
Eshtrat e tyre nëpër botë
Ashtu si eshterat mamuthore
Qe gjeologet gjejne sot

Kur te zbulojnë konstruktet dhembet
Atë burrokratizm-hata
C'heronj do thonë kanë qenë
Popujt qe rrojten bashke me ta.

Ata q'u ngriten përballë tyre
Qe u qendruan trimerisht
Ish kohe e tyre ajo do thonë
Dhe ky planet i tyre ish.

E hidhur vjeshte e këtij viti


E hidhur vjeshte e këtij viti
Kosovën gjeti nën terror
Korba te zes mbi te ja mbriten
Hetues,gjykates,prokurore.
Me 5 vjet burg,me 8,me 7
Me 12 denojne diku
Kështu mes jush shekullin ndani
Dhe mijevjecarin ndani ju.
Kështu e preket historinë
Mbi supe e bartet JU sërish
Prangat në shkollë qe i mesuat
Ne duar i ndjete befasisht.
Dhe pate se nuk ish larg mesjeta
S'qe larg dhe veç ne endra s'qe
Dh'u kthye nata e Prishtinës
Ne naten Shen Bartoleme
U ngritet Ju vigane,fisnike
Me korektese e madheshti
Ngaqe kërkuat "Republike"
Ju shtypen si ne Monarki.
Por koha kurrë s'vjen pergjysem
Nat e masakres vetëm s'mbrin
Se pas Dushanit car te frikshem
Rrufeshem Skenderbeu arin.
S'kish deshmitare,TV nuk pati
Zinxhir i tankut kur ju griu
Por rete e globit veç ju pane
Ndergjegje e botës tek ju mbriu.
Kështu ne vorbull te epokes
U ngritet Ju si monument
Ju qe e preket historinë
Dhe n'histori u kthyet vete.

Portreti i Skenderbeut.

Si ditë e plotë ai shtjellej
Me re dhe ere permbi atdhe.
Një emër gjergj e kish si diellin
Tjetrin si hënën, Skenderbe.

Dy brire dhie kish mbi krye
Embleme e vjetër e cuditeshme
Sikur ta dinte qe mes brireve
Dy perandore do të godiste.

Njezet e katër luftëra bëri
Njeze e katër vdekje theu
Çka mangut linte ditën Gjergji
Plotesonte naten Skenderbeu.

Pas vdekjes eshtra iu ndane
Ne mijëra varre ata u shtrine
Gjithçka te shumte ai e pati
Të vetme kish veç Shqipërinë.

Vallja shqipetare.

Tri here opinga rrahu dheun
Sikur kerkoi leje prej tij
Pastaj shamia palet ndehu
Me qetësi dhe madheshti

Kështu midis qiellit dhe botës
Vallja u lind ,vallja u shpall
Kemba sinjale i çon tokes
Dhe dora qiellit i jep lajm.

Dhe vallja rrokulliset tutje
Ne kohera hedhur si hobe
Prilli përsipër i hedh lule
Dhjetori boren shkund atje.

Valle shqiptare shenja n'ere
Ylbere tirqesh tej-tehu.
Kush ju kerceu ju një here
Dhe kembet rob si mbane te ju.

Kush ra midis vorbulles suaj
Dhe su perzhit dhe su perflak
Ju bubullima me opinga
Qe nëpër shekuj bridhni varg.

Nisja e shqiptareve ne lufte.

U nisen për lufte, bene tutje
Pa fjale te mëdha e pa këngë,
Me opingat me xhufka te kuqe
Si me zjarre te vegjel mbi këmbë.

Iken larg qe te gjenin armikun
Çdo armik, ne çdo breg qe ta gjesh
Kaq te thjeshtë luftën e kishin
Sa qe “tutje e quanin” "thjesht.

Ne çdo anë qe te ecnin, patjetër
Do tu dilte diku midis shqotes
Ajo ishte për ta pjesë e jetës
Ish përmasa e katert e botës.

Dhe kur binin ne prille a vjeshta
Neprer birinja te shtrire, nëpër lugje
Si me zjarre te vegjel te perjetshem
Era loste me xhufkat e kuqe.

Java e fundit e qendrimit ne Moske.

Javet rrihni ditet me ushte
Nën një qiell kontinenti te murret
Ulerinin te martat si bushterat
Avjon kishte vetëm te merkurave.

Ditët ishin te ftohta, pa diell.
Me një ere stepe ne skajet
Ne te mbetur ne funde te dielash
Si ne funde akullnajash.

Ne Moske kishte rënë li e zeze.
Qene mbyllur kinemate dhe sportet
Koncertet,kafete studenteske
Pa u mbyllen pastaj dhe aeroportet.

Mbi pistat ere e stepes vershellente
Avjonet po lageshin ne shi.
Atëherë ne e ndjeme edhe një here
Pse vendi ynë quhej Shqipëri.

Diçka ne po ndjenim prej shqipeje,
Tek supet ish një dhembje e kalter
Dhe sikur karatina te vazhdonte
Do te na dilnin me siguri flatrat.

Nuset dhe dasmat.

Të veshura me mjegull
Me copera yjsh
Nuset e krahinave
Të Shqipërisë

Aq te bukura dasmat
N'atë dekor te zi
Sa qe dhender do ndjeheshe
Njefaresoj gjithesesi

Si ne polenin e yjeve
Qe sperkat gjithçka
Diçka nga yllesia e nuseve
Mbi supe na ra.

Ti trim qe rri ne shkalle
Pse rri i menduar
Neneja qe te ka djalë
Ste le pa martuar

Martese shqipetare
Dashuri e pergjitheshme
Ikte vjeshta e dasmave
Dimri i luftës vinte.

Sa shpejt nxihej ari
Mbi stolite e nuseve
Kur pas marsit te armeve
Vinte prilli i vejusheve.

Pastaj prapë vinte vjeshta
Krushqit, vallet, stolite
Dhe dhenduret mes tyre
Si meterodite.

Edhe kur kujtesa.

Edhe kur kujtesa ime e lodhur,
Ashtu si ato tramvajet e pasmesnatës
Vetëm në stacionet kryesore do të ndalojë,
Unë ty s'do të harroj.

Do të kujtoj
Mbrëmjen e heshtur, të pafund të syve të tu,
Dënesën e mbytur, rrëzuar mbi supin tim
Si një dëborë të pashkundshme.

Ndarja erdhi,
Po iki larg prej teje.
Asgjë e jashtëzakonshme,
Veç ndonjë natë
Gishtat e dikujt do pleksen në flokët e tu
Me të largëtit gishtat e mi, me kilometra të gjatë.

Ora e lige

Është orë e ligë kudo,
Vallë a s'e ndjen ?
Era si me bronshit në brinjë
Ndër metro vërshëllen.

Grafititë më shpejt se TV
Shpërndajnë një lajm.
Si me fyt të prerë një tren
Tjetrin ndjek nëpër pjalm.

Është orë rreziku, nën thikë
Një komb pret i shtrirë.
Si peshkop i trishtë horizonti
Thërret për mëshirë.

Një shtet klith për ndihmë, një tjetër
Në gjumë fqinjin vret.
Nga klinikat e thyera tutje
Erë e ftohur ngarend.

Afrim Dimri.

Në qiell ja u nis një tufë rosash t'egra.
I fundmi ar i vjeshtës u shua e më s'u ndez.
Dhe dimri po afron me grinë e tij funebre.
Me ngricë e me acar dhe një plenum në mes.

Ç'spastrime do të bëhen, për kë vallë ora ra ?
Por le të ndodhë ç'të dojë, le të shpërndahen n'erë.
Byrotë politike si puplat në një gjah,
Veç ti të jesh për mua ajo ç'ke qenë përherë.

Tek zjarri në oxhak të rrijmë pranë mermerit
Në studion dimërore kur qelqet shiu rreh,
Ku heshtin varg kolltuket në madhështi funebre
Ndaj zallahisë së kohës të shurdhër si dhe ne.

Portret malesori te hershem

Mbi tirqet vije e zeze
Zbrez si e zeze vetetime
Ne brez armen e mbushur
Ne koke te zbrazetin qefin.

Keshtu eshte shfaqur ne vite
Rrafshnalteve gjer ne det
Ne brez vdekjen e tjetrit,
Ne balle vdekjen e vete.

Kur ndonje dite armiku
Shfaqej diku ne kufi
Kunder tij me te dyja vdekjet
Nisej ahere ai.

Pa ty...

Ti ike udhes se pafundme
Ku zverdhin druret gjetherenes
Mbi gjokse pellgjesh tani tundet
I arti medalion i henes.

Lejleket iken.
Fill pas teje
Si stof i keq u zbeh blerimi
Dhe ngjajne toka, pylli, reja,
Me negativin e nje filmi.

Tani ne fusha shkoj menduar
Ku nis te fryje ere e ftohte,
Ku ca mullare te gjysmuar
Duken qe larg si Don Kishote.

C'te bej, po them me vehten time,
Ne kete ore te vone te muzgut,
Ku qerrja baltave ben shkrime.
Te lashta sa te Gjon Buzukut?

Do te shkoj te ulem permbi pellgjet,
Te pi ne gjunje duke rene,
Ne gryke e di qe do te me ngelet
I ftohte medalioni i henes.

Ditë Vjeshte...

Autobuzet urbane nga periferite
drejt qendres mbi xhama bien brymen
vjeshta si luaneshe krifeverdhe
ruan ditet e fundit nga dimri.


Te vitrinat,tek xhamat e kafeve
kalimtare te shumte ka
ne reflekset e flokeve te tua
nje nuance e kuqeremte ra.


prane diteve te tua te bardhe
kalova sot rastesisht
ti u trembe...une ujk nuk jam
po as dele nuk jam natyrisht.


Po ti eja andej te shkojme
pa i perfillur fjalet e botes
ku nga avulli xhamat e kafeneve
ngjajne si pamje qe s'jane ne fokus


Ne autobuzet urbane eja
te kalojme periferive mebryme
te shohim se si vjeshta krifeverdhe
ruan ditet e fundit nga dimri.

Ikja e Moisi Golemit...

Kjo ruga perdridhet
si gjarper i zi
per ku po vrapon
gjeneral Moisi?
Pelerinen era
ta ngre me tallaz
gjeneral Moisi
pluhur shume le pas.


Kali perpin udhet
muzgu bie ngadal
pse te dridhet freri
dores gjeneral?
Leshrat gjithe pluhur
te godasin syte
mbi boshllek te tyre
balli i ftohte i yt.


Nata zbret mbi udhet
larg zjare cobenjsh
gjeneral Moisi
perse shpaten zhvesh?
Udha eshte e gjate
tutje teri nxin
i ndergjegjes troku
prapa oshetin.


Larg dy-tre shkendija
patkoi shkrepetit
ndan udhes se madhe
ndergjegja jep shpirt
Moisi ndergjegjes
valle si i re?
Ajo ngrihet,bie
mbytur gjak perdhe.


Nata eshte e shkrete
troku naten mbush
vec ndergjegjes sate
prapa s'te ndjek kush
Ne kalldreme shekujsh
troku yt i zi
Moisi i Golemeve
Gjeneral Moj-Zi.

Në studion dimërore...

1.

Befas dritaret u tranden, jashte po ndodhte dicka,
U afrova te shoh, gjemimet valle c'qene.
Gjethe te rrezuara si krahe zogjsh ne nje hata,
Dhe nje bresher si shtresa perlash mbulonte dhene.

C'jane ato zonja, valle, qe shkundin qafat atje lart
Qe si bresher shkundin perlat, stolite?
Dicka ka ndodhur, pa dyshim dicka
Ne toke, ne qiell, ne shpirtera.

Dicka ka ndodhur
vec tek ti perhere
Ne trurin tend e jashtezakonsheme ngjan gjithecka
Kurse ne te vertete
Dimri erdh ne dere
Kjo vec ka ndodhur e gje tjeter ska.

2.

Floket gjysem te ngrire
Te ftohur krejt
Si nga qendra e dimrit
Ti erdhe drejt.

Ca kokerriza bresheri
Solle me vete qe jashte
Qe kishte dicka nga qielli
Kjo dukej haptas.

Dicka nga drite e tij
Opake, enigmatike
Kokrrizat e bresherit
Shkrinin pike pike

3.

Perskaj raftesh te bibliotekes se bardhe
Pasi ike, une qendrova ne qoshe
Hija e mbretit Hamlet u cfaq
dhe u zhduk ngaqe s'ishte e nevojshme.

Deliri shumegjuhesh i Xhojsit
Me ofron sherbimin e tij
E gjate eshte pasditja me thote
Ne pune mund te te hyj.

C'dialoge te dashuruarish, te ndaresh,
C'letra, c'memuare te hap?
Ja gjysmepercart murmurisin ne qoshe
Zelda dhe Skot Fizxherald.

Po une largohem me tutje
Ne rafte te tjere ik
Me fal, Volodja Majakovski
Me fal, dhe ti Lili Brik.

kaloj ngadalshem bri raftesh
Ke do te doja te ngjallej serish?
te pyesja per ferrin Danten,
Gjithcka e ka thene imtesisht.

Ti beja ndoshta Eskilit
Nje naive, vulgare, pyetje
Me te mira ishin dramat qe humben
Nga ato qe kane mbetur?

Iki me tutje, e pafundme
prej tyre me ngjan kjo dhome
Ja Pushkini, hapat i ndal
Per Ana Kernen tregome

ndonje dite pa dyshim ka ardhur
Ne floke me kokrriza bresheri?
me trego shkrirjen, denesen
Dhe kthimin pasatj ne perla.

Me trego atje thelle nen toke
Poeti ditet si i ngrys,
Atje ku nuk mberrin lavdia
E as turpi, natyrisht, nuk mbrrin

4.
Porsi cifuti i kthyer ne fe tjeter
Ia behu shiu i konvertuar ne bresher

sa here shiu ne qelqe do trokase
Ti do te vish ketu dhe ne mos ardhsh

Qofsh si muzike, si pikellim apo si kryq
Une do te njoh e do te cohem vrik.

Dhe si ai qe guackes perlen ia merr
Nga muzika, kryqi a vdekja do te te nxjerr...

Në kohën kur të desha...

Në kohën kur të desha
Mendimet për ty më mbulonin natë e ditë,
Ashtu si Vezuvi që me hirin e tij
Mbulonte Pompeun me periferitë.

Por koha shkoi
Tani lava e ftohur
Plehëron të gjatat rreshta të të mbjellave,
Ndërsa mendimet për ty
Plehërojnë
Rreshta poezish të kthjellëta.

I kushtohet V...

Germën e parë të emrit tënd
E shkrova në krye, në të djathtë të vjershës.
Kështu një grumbull rosash të egra,
Në formë V-je, ikin larg në qiellin e bardhë të vjeshtës.

Ti vazhdimisht largohesh, largohesh,
Del prej meje, prej rreshtave, prej pritjes.
Kur ktheva kokën prapë,
Bosh ishte qielli
Dhe hapësirë e bardhë bosh ishte

U ZUNË RRUGËT...

U zunë rrugët me dëborë,
Afër teje s’mund të vi.
Rri dritareve me orë,
Në mendime futur rri.

Era zë të ulërijë ;
Gjithë rrugët mbenë shkret…
Bora s’ka ndër mend të shkrijë.
Ti siç duket nuk më pret.

Une pashe lulet e para...

Une pashe lulet e para
qe celen kudo permbi dhe
Pashe zogjte e pare shtegtare
q'u kthyen serishmi tek ne
Ne brigje, ne kopshte, ne ara
gjithcka eshte e pare, gjithcka
Ndermend dashuria e pare
ato kur i pashe me ra.
Do vyshken te gjitha te parat
dhe prap do kthehen ato
pervec dashurise se pare
as vyshket, as kthehet ajo.

Varri...

Jashte ngrene, piramiden e turpit
Me ulerima, brohoritje, thirravaj.
Dritaret une i mbylla trishtueshem,
Te mos hyje zhurme e tokes, pluhuri i saj.

Shkretetire grimcash, parullash.
Sahare plenumesh. Te kercet
Ne dhembe kuarci i frazave,
Te vdekura qysh nga viti '40.

Jashte ngrene piramiden e turpit
Te murtajes, te hoxhes se zi.
Ndersa une prane oxhakut te studios
i vetem mbi varrin e tij.

I thelle ky varr duhet te jete
Qe piramiden ta gelltise krejt,
Qe prej gropes se tij te mos dale
As hoxha, as fantazma e vet.

Mih e germo dite e nate
Thellohu kon dantesk.
Me emrin varrmihes do ta nderroja
Prej kohesh emrin poet.

Mesueset e fshatit...

ne udehkryqe ndane xhadeve
Ditet e shtuna dalin shpesh
Dhe zgjatin doren nga makinat
Here dy nga dy here vec e vec

Po shpesh ata qe jane brenda
me njeri-tjetrin shkembejne fraza
Si shume pretendime kane
Mor shoku Jani , keto vajza

Dhe jane ata qe bejne zhurme
Qe kane per vete dyzet goje
Qe i shkruajne leter presidiumit
Per nje guzhine po t'ju mungoje

Dhe ato presin makinen tjeter
Atje ne rruge atje ne shi
Ato te urtat gjer ne dhembje
Te thjeshtat gjer ne madheshti

Tek presin , java qe kaloi
U kujtohet si ne tym
Klasa me nxenesit, gabimet
Q'u perseritn ne hartim

Ne mbremje radion degjon njera
Tjetres ne medn i vjen serish
Shikimi i fotoreporterit
Q'andej kaloj rastesisht

Koha e fejeses i ka ardhur
Dikujt ndoshta i shkon cdo dite
Pluhur i shkumesit, vello e bardhe
U bioe mbi supe e i trondit

Pos'ngrene ato boten ne kembe
Ne komitet ne ministri
Ato te urtat gjer ne dhembje
Te thjeshtat gjer ne madheshti

Motive me diell...

Mbi liqenjte e Lures po bie mbremja
Muzgu rrjedh nga majat e pishave neper
.....................................trungjet e kalbur
Grumbullohet ne pellgje te vegjel
Kullon pastaj neper furcen tende te dridhshme

Shpejto
U be vone

Kap c'te kapesh nga ngjyrat qe dridhen
.........................................e ferfellojne
Duke ikur plot alarm nga mbremja qe i ndjek

Kap motive me diell...
Neper furcen tende kurre nata mos kullofte.