Formulat magjike qė t'i largoni brengat.
A dėshironi ta vėrtetoni recetėn pėr sjellje nė momentet e krizės, teknikė kjo tė cilėn mund tė filloni pėr ta aplikuar, para se tė vazhdoni ta lexoni kėtė libėr?
Do t'ju njoftojė me metodėn qė e shpiku inxhinieri Vilis Karijer, themelues i industrisė sė pajisjeve pėr ftohje. Pėr mua ky ėshtė njė nga teknikat mė tė mira, pėr t'i pėrballuar brengave, dhe, pėr atė dėgjova personalisht nga Karijeri.
"Si djalosh i ri, punoja nė shkritoren nė Bafalo, tė shtetit Nju-Jork. Isha me detyrė nė repartin e njė fabrike tė qelqit nė Pitsberg, pėr tė vendosur pajisje pėr pastrimin e gazrave teknologjike. Metoda e jonė pėr pastrim tė gazrave ishte plotėsisht e re. E kishin provuar vetėm nė njė rast tė mėhershėm dhe nė tjera kushte. Duke punuar nė atė detyrė nxitėse, jam ballafaquar me vėshtirėsi tė paparashikueshme. Pajisja funksiononte, por kualiteti i gazrave tė pastruara ishte tejet larg pritjeve tona.
Isha i dėshpėruar. Fillova tė ndiej shtrėngime nė lukth, dhe njė kohė fare nuk munda tė flejė.
Mė nė fund mbizotėroi arsyeja e shėndoshė dhe vetėdijesimi, se me rėndime nga brengat asgjė nuk do tė arrijė, prandaj fillova qė kthjellėt tė mendoj. Rezultati i gjithė asaj ishte i mrekullueshėm. Ashtu zbulova teknikėn pėr zmbrapsjen e brengave, me tė cilėn shėrbehem tash e tridhjetė vjet. Teknika ėshtė e thjeshtė dhe e pėrshtatshme pėr tė gjithė, dhe pėrbėhet nga tre etapa.
Etapa e parė: Haptazi dhe pa frikė e analizova situatėn, dhe pėrpiqesha t'i paramendoj pasojat e mundshme tė dėshtimit. Erdha nė pėrfundim se nuk mė kėrcėnohet as burgimi dhe as vdekja me pushkatim. Vėrtet, mund tė ndodhte qė ta humbi punėn, si dhe qė shkritorja ku punoja, t'i humbte njėzet mijė dollarė tė investuara nė ato pajisje pėr pastrimin e gazrave.
Etapa e dytė: Pasi qė paramendova pasojat mė tė kėqija tė mundshme u pajtova me mendimin se, nėse ėshtė nevoja, i gatshėm do t'i pranoja ato. Thash me vete: Ky dėshtim do tė jetė goditje e fuqishme pėr famėn time. Mund tė ndodh qė ta humbi punėn, prandaj, krahas saj, do tė duhej tė gjej njė tjetėr. Sa i pėrket shkritores, njerėzit nė pozita udhėheqėse janė tė vetėdijshėm se, zbulimi i mėnyrave tė reja pėr pastrimin e gazit paraqet njė rrezik tė caktuar. Nėse ky eksperiment u kushton njėzet mijė dollarė, do tė duhej tė pajtohen me humbjen. Prandaj le ta llogarisin atė, si shumė pėr shpenzime tė hulumtimeve, ngase, nė fund tė fundit, ky dhe ėshtė eksperiment.
Pas mendimit tė kėtillė ndodhi diēka me tė vėrtet e pazakontė. U ēlirova, mora frymė dhe fillova tė ndihem mė i qetė se mė parė.
Etapa e tretė: Nga ai ēast gjithė energjinė time e drejtova nė mendimin e qetė dhe tė kthjellėt se si sė paku deri diku ta zbusė katastrofėn, me tė cilėn isha pajtuar thellė nė shpirt. Si ta shpėtoj atė qė mund tė shpėtohet.
Fillova tė gjeja mjete dhe mėnyra pėr t'i zvogėluar humbjet prej njėzet mijė dollarėsh. I kreva disa prova dhe nė fund erdha nė pėrfundim se, me investim plotėsues prej pesė mijė dollarėve do tė mund t'i shpėtonim pajisjet. Ashtu dhe e zgjidhėm problemin. Kėtė e bėmė, dhe nė fund shkritorja i fitoi pesėmbėdhjetė, nė vend se t'i humbte njėzet mijė dollarė.
Kjo qė ua tregova ndodhi para shumė viteve. Pėrvoja e fituar mė sjelli dobi, tė cilėn e pėrdora nė jetė aq sa munda. Pėr kėtė jeta ime rrjedhėte e qetė dhe pa shqetėsime tė shumta."
Filozofi Vilijem Xhejms, baba i psikologjisė sė aplikuar kėshtu i mėsonte studentėt: "Pajtohuni me situatėn, ngase pranimi ėshtė hapi i parė nė pėrballimin e ēdo problemi."
Mendimin e njėjtė e ka dhėnė edhe Lin Jutang nė librin e vet Mbi rėndėsinė e jetesės. "Qetėsia e vėrtet shpirtėrore", tha filozofi kinez, " rrjedh nga pajtimi me mė tė keqen. Mendoj se, shikuar nga aspekti psikologjik, pajtimi do tė thotė lirim i energjisė."
E saktė! Shikuar nga aspekti psikologjik, pajtimi me tė vėrtet do tė thotė lirim i energjisė sė re! Kur e pranojmė atė mė tė keqen, nuk kemi mė ē'tė humbim. Kjo automatikisht do tė thotė se mundemi edhe tė gjitha t'i fitojmė! "Pasi qė u ballafaqova me mė tė keqen", tha Karieri, "u ēlirova, morra frymė dhe fillova tė ndihem mė i qetė se kurdoherė mė parė. Nga ai ēast, munda tė mendojė.!
E arsyeshme, apo jo? Megjithatė me miliona njerėz ia shkatėrruan jetėn vetes pėr shkak tė frikės sė lemerishme nga tė menduarit e kthjellėt apo ngase nuk kanė qenė tė gatshėm qė tė pajtohen me mė tė keqėn. Ngase nuk kanė qenė tė vullnetshėm pėr t'u pėrpjekur qė tė shpėtohet ajo qė mund tė shpėtohet. Nė vend se t'i bėjnė tė gjitha qė, ujin ta kthejnė nė mullirin e vet, ata "i dorėzuan fatit" dhe pėrfundojnė si viktima tė kompleksit tė imagjinuar- melankolisė.
Do t'ua pėrshkruaj rastin edhe tė njė njeriu, i cili e pranoi formulėn magjike tė Karijerit.
"Isha bėrė viktimė e shantazhit", e filloi tregimin e tij njė njujorkas, kursist i kurseve tė mia qė merrej me shitjen e naftės. "Nuk mund tė besoja se kjo ėshtė e mundshme. Mė dukeshte se diēka e tillė ndodh vetėm nė filma. Ja se ē'mė ndodhi:
Ndėrmarrja pėr shitjen e naftės ku isha drejtor, posedonte njė numėr tė caktuar tė kamionėve dhe disa shoferė. Rregullat e shoqatės pėr shitje tė naftės ishin tejet tė rrepta, prandaj asnjėrit nga konsumatorėt nuk guxonim t'i shitnim mė tepėr se sasia e pėrcaktuar. Mirėpo, njė ditė konstatova se disa shoferė, gjatė dėrgesave, pėr konsumatorėt e rregullt, stėrshitnin mė shumė naftė.
Pėr kėtė punė kundėrligjore kuptova kur, njė ditė mė erdhi njė njeri i cili m'u prezantua si inspektor shtetėror, dhe kėrkoi ryshfet pėr tė heshtur. I kishte dėshmitė e dokumentuara mbi thyerjen e ligjit nga ana e shoferėve tanė, prandaj u kėrcėnua se, nėse nuk e paguaj ryshfetin, rastin do t'ia japin gjyqit tė qarkut.
E dija, natyrisht, se personalisht jam i pastėr por, para ligjit, si drejtor mbaja pėrgjegjėsi pėr sjelljen e tė punėsuarve tė mi. Aq mė tepėr, e kisha tė qartė se "reklama" nė gazetė, nėse rasti vjen nė gjyq, do tė ma shkatėrronte reputacionin, por edhe ndėrmarrjen. Ishte e tmerrshme tė mendoja se njė gjė e tillė mund tė mė ndodhte mua, njeriut qė aq shumė krenohesha me ndėrmarrjen tė cilėn njėzet vjet mė parė e kishte themeluar babai im!
Tre ditė tė plota as nuk kam ngrėnė dhe as nuk kam fjetur. Rrugėve ecja si i xhindosur. Pėrpiqesha tė mendoja se, ta paguaj apo jo ryshfetin - shumėn prej pesė mijė dollarėsh - apo tė lėshohem nė mėshirėn e inspektorit dhe ligjit. Edhe njėra edhe tjetra mė dukeshin tė tmerrshme.
Njė mbrėmja pėrderisa shėtisja pa mend nėpėr shtėpi, rastėsisht nė dorė mė ra broshura Si t'i zmbrapsim brengat, tė cilėn si e kisha marrė nė kurset e Karnegit mbi shkathtėsinė oratorike. Duke e shfletuar, hasa nė tregimin e Karierit. Ballafaqohuni me mė tė keqėn. E pyeta veten: Ē'do tė mė ndodhte nė rastin mė tė keq nėse refuzoj ta paguaj ryshfetin, dhe kėrcėnuesi e dėrgon nė gjyq rastin tim? Pėrgjigja ishte: Ndėrmarrja do tė dėshtojė, fama do tė mė shkatėrrohet, por nė burg nuk mund tė mė vendosin!
Mirė, do tė pajtohem me faktin se puna do tė mė shkatėrrohet, i thash vetes. Ē'do tė ndodh pas kėsaj? Do tė detyrohem qė tė gjej ndonjė tjetėr punė. Kjo nuk do tė jetė kushedi se sa vėshtirė, ngase kam pėrvojė nė shitjen e naftės, dhe di pėr disa ndėrmarrje, nė tė cilat do tė mund tė punėsohesha! U lehtėsova. Ankthi qė mė bėnte presion pėr tre ditė dhe net ngadalė filloi tė tretet. Fillova tė qetėsohem. Pėr habinė time, menjėherė isha nė gjendje tė mendoj.
Tashmė isha mjaft i arsyeshėm qė tė kaloja nė etapėn e tretė tė Karierit: Tė shpėtohet ajo qė mund tė shpėtohet. Gjersa mendoja mbi zgjidhjet e mundshme, mė ra ndėrmend diēka qė deri atėherė nuk mė kujtohej. Po tė shkoja gjer te avokati dhe t'i tregoja tėrė ndodhinė, ndoshta ai do tė gjejė ndonjė zgjidhje tė menēur. Marrėzi ėshtė tė them se si nuk mė ka rėnė ndėrmend mė herėt ky mendim, por mos harroni se, gjer nė atė ēast nuk kam menduar, por vetėm jam ēmendur me brengėn. Duke vendosur qė tė nesėrmen menjėherė tė shkojė tek avokati, u shtriva nė shtrat dhe kam fjetur si njė cung.
Mėngjesin e ardhshėm, avokati mė kėshilloi tė shkoja gjer te prokurori publik i qarkut dhe t'i tregoja pėr tėrė rastin. Kėtė dhe e bėra. Kur e mbarova tregimin tim, mė tmerroi deklarata e prokurorit se "inspektori im" ishte kriminel i zakonshėm i cili tashmė me muaj merrej me shantazhe tė ngjashme, tė cilit policia assesi nuk ishte nė gjendje t'i bjerė nė gjurmė. A mund tė paramendoni se sa jam lehtėsuar!
Ky ishte mėsim i mirė pėr mua. Nga ajo ditė me situata tė tilla tė pazgjidhura gjithnjė pėrballem duke u shėrbyer me formulėn magjike tė Karierit."
Pėrafėrsisht nė tė njėjtėn kohė kur Vilis Karier brengosej pėr shkak tė pajisjeve tė veta pėr pastrimin e gazrave, njė njeri nga Broken Broua, tė shtetit Nebraska, pėrpiqej tė shkruaj njė testament. Quhej Erl Hanej dhe vuante nga ujqerja nė zorrėn dymbėdhjetėgishtore. Tre mjekėt, mes tė cilėve edhe njė specialist, e shpallėn Hanejin si rast tė pashpresė. Ia pėrshkruajtėn dietėn dhe e braktisėn, qė tė pajtohet me fatin dhe ta shkruaj testamentin.
Pėr shkak tė zorrės dymbėdhjetėgishtore, Haneji edhe mė parė ėshtė dashur tė heq dorė nga puna, prandaj dukej se nuk i mbetet asgjė tjetėr pėrpos qė ta pret vdekjen.
Duke menduar mbi tė gjitha, njė ditė erdhi gjer te njė vendim fascinant. "Pasi qė gjer nė vdekje nuk mė mbetet edhe shumė kohė", i tha vetes, " mirė do tė ishte qė kohėn ta shfrytėzoj nė mėnyrėn mė tė mirė tė mundshme. Gjithnjė dėshiroja qė tė shkoja nė rrugėtim rreth botės. Kėtė do ta bėjė tash ose kurrė mė." Pa u hamendur, shkoi nė njė agjenci dhe e bleu biletėn.
Mjekėt ishin tė trullosur. "E kemi pėr detyrė t'ua tėrheqim vėrejtjen se rrugėtimin tuaj nėpėr botė do ta paguani me kokė", i thanė ata.
"Nuk do ta paguaj me kokė", iu pėrgjigj ky. "Familjes i kam premtuar varrim nė varrezat familjare, nė Broken Bou. Do ta blej njė arkivol dhe ta marrė me vete nė rrugė."
Haneji me tė vėrtet e bleu arkivolin, e ngarkoi nė anije, dhe njėkohėsisht me agjenci detar i qartėsoi gjer nė detaje tė gjitha elementet. Nė rast tė vdekjes, ata kufomėn do t'ia vendosnin nė pajisjen pėr ngrirje tė thellė dhe do ta kthenin nė Nebraskė. Pastaj, i disponuar pėr mrekulli, shkoi nė rrugėtimin e tij. As qė e kishte ndėrmend qė t'i pėrmbahet dietės sė pėrshkruar. Pinte vera mė tė shtrenjta, pinte cigare dhe hante ushqime tė llojllojshme, e madje edhe specialitete lokale, tė cilat, nė bazė tė dietės sė pėrshkruar, do tė duhej ta dėrgonin nė varrė.
"Asnjėherė nė jetėn time nuk jam kėnaqur aq shumė", shkruante Haneji. Nė det u tėrbuan monsumet dhe tajfunet, por ky gėzohej si njė fėmijė. U shoqėrua me udhėtarėt nė anije, argėtohej, kėnaqej dhe ēonte dafrungė me ta tėrė natėn. "Kur arritėm nė Kinė dhe Indi, aty e kuptova se ē'ėshtė mjerrimi i vėrtet. Nė Amerikė u ktheva me njėzet kilogramė mė shumė, dhe gati duke harruar se ndonjėherė kam vuajtur nga ulqerja e zorės dymbėdhjetė gishtore. Kurrė mė parė nė jetė, nuk jam ndier mė mirė. Arkivolin ia shita menjėherė entit tė varrimeve dhe u ktheva nė punė. Mund tė lavdėrohem se nga ajo kohė kurrė mė nuk jam sėmurė, as edhe pėr njė ditė tė vetme."
Nė kohėn kur e tėra kjo ndodhi, Erl Hanej nuk kishte lidhje pėr Karierin dhe metodėn e tij pėr mėnjanimin e brengave. "Qė tash kuptoj", mė tha para njė kohe, "se ndėrdijshėm jam shėrbyer me tė njėjtin parim. Jam pajtuar me mė tė keqėn, kjo do tė thotė me vdekjen. Mė pastaj u pėrpjeka tė shpėtoj atė qė mund tė shpėtohet, duke u munduar tė nxjerr sa mė shumė mirėsi nga ajo pak kohė qė mė kishte mbetur. Po t'i lėshohesha nė duar melankolisė dhe brengave pėr ardhmėrinė, jam i sigurt se nė Nebraskė do tė kthehesha nė brendi tė Arkivolit. Mirėpo, unė u ēlirova dhe e harrova vdekjen. Kjo qetėsi shpirtėrore mė ishte njė burim i energjisė sė re, e qė pikėrisht ajo ma shpėtoi jetėn."
Mėsim i mirė, apo jo? Nėse pra, Karieri shpėtoi pajisjen e vlefshme, nėse ai shitėsi i naftės nga Nju-Jorku u lirua nga shantazhi, ndėrsa Haneji e mashtroi vdekjen duke pėrdorur "formulėn magjike", a nuk mendoni se ajo do tė mund t'ju ndihmojė edhe Juve qė t'i zgjidhni problemet, qė nė kėtė ēast Ju duken pa zgjidhje?
Rregulli i dytė ėshtė: Nėse Ju mundojnė brengat, pėrdorni formulėn magjike tė Karijerit.
1. Pyeteni veten: Ēka mund tė mė ndodh nė rastin mė tė keq?
2. Pajtohuni me pasojat e mundshme.
3. Qetazi pėrpiquni qė tė shpėtoni atė qė mund tė shpėtohet.
A dėshironi ta vėrtetoni recetėn pėr sjellje nė momentet e krizės, teknikė kjo tė cilėn mund tė filloni pėr ta aplikuar, para se tė vazhdoni ta lexoni kėtė libėr?
Do t'ju njoftojė me metodėn qė e shpiku inxhinieri Vilis Karijer, themelues i industrisė sė pajisjeve pėr ftohje. Pėr mua ky ėshtė njė nga teknikat mė tė mira, pėr t'i pėrballuar brengave, dhe, pėr atė dėgjova personalisht nga Karijeri.
"Si djalosh i ri, punoja nė shkritoren nė Bafalo, tė shtetit Nju-Jork. Isha me detyrė nė repartin e njė fabrike tė qelqit nė Pitsberg, pėr tė vendosur pajisje pėr pastrimin e gazrave teknologjike. Metoda e jonė pėr pastrim tė gazrave ishte plotėsisht e re. E kishin provuar vetėm nė njė rast tė mėhershėm dhe nė tjera kushte. Duke punuar nė atė detyrė nxitėse, jam ballafaquar me vėshtirėsi tė paparashikueshme. Pajisja funksiononte, por kualiteti i gazrave tė pastruara ishte tejet larg pritjeve tona.
Isha i dėshpėruar. Fillova tė ndiej shtrėngime nė lukth, dhe njė kohė fare nuk munda tė flejė.
Mė nė fund mbizotėroi arsyeja e shėndoshė dhe vetėdijesimi, se me rėndime nga brengat asgjė nuk do tė arrijė, prandaj fillova qė kthjellėt tė mendoj. Rezultati i gjithė asaj ishte i mrekullueshėm. Ashtu zbulova teknikėn pėr zmbrapsjen e brengave, me tė cilėn shėrbehem tash e tridhjetė vjet. Teknika ėshtė e thjeshtė dhe e pėrshtatshme pėr tė gjithė, dhe pėrbėhet nga tre etapa.
Etapa e parė: Haptazi dhe pa frikė e analizova situatėn, dhe pėrpiqesha t'i paramendoj pasojat e mundshme tė dėshtimit. Erdha nė pėrfundim se nuk mė kėrcėnohet as burgimi dhe as vdekja me pushkatim. Vėrtet, mund tė ndodhte qė ta humbi punėn, si dhe qė shkritorja ku punoja, t'i humbte njėzet mijė dollarė tė investuara nė ato pajisje pėr pastrimin e gazrave.
Etapa e dytė: Pasi qė paramendova pasojat mė tė kėqija tė mundshme u pajtova me mendimin se, nėse ėshtė nevoja, i gatshėm do t'i pranoja ato. Thash me vete: Ky dėshtim do tė jetė goditje e fuqishme pėr famėn time. Mund tė ndodh qė ta humbi punėn, prandaj, krahas saj, do tė duhej tė gjej njė tjetėr. Sa i pėrket shkritores, njerėzit nė pozita udhėheqėse janė tė vetėdijshėm se, zbulimi i mėnyrave tė reja pėr pastrimin e gazit paraqet njė rrezik tė caktuar. Nėse ky eksperiment u kushton njėzet mijė dollarė, do tė duhej tė pajtohen me humbjen. Prandaj le ta llogarisin atė, si shumė pėr shpenzime tė hulumtimeve, ngase, nė fund tė fundit, ky dhe ėshtė eksperiment.
Pas mendimit tė kėtillė ndodhi diēka me tė vėrtet e pazakontė. U ēlirova, mora frymė dhe fillova tė ndihem mė i qetė se mė parė.
Etapa e tretė: Nga ai ēast gjithė energjinė time e drejtova nė mendimin e qetė dhe tė kthjellėt se si sė paku deri diku ta zbusė katastrofėn, me tė cilėn isha pajtuar thellė nė shpirt. Si ta shpėtoj atė qė mund tė shpėtohet.
Fillova tė gjeja mjete dhe mėnyra pėr t'i zvogėluar humbjet prej njėzet mijė dollarėsh. I kreva disa prova dhe nė fund erdha nė pėrfundim se, me investim plotėsues prej pesė mijė dollarėve do tė mund t'i shpėtonim pajisjet. Ashtu dhe e zgjidhėm problemin. Kėtė e bėmė, dhe nė fund shkritorja i fitoi pesėmbėdhjetė, nė vend se t'i humbte njėzet mijė dollarė.
Kjo qė ua tregova ndodhi para shumė viteve. Pėrvoja e fituar mė sjelli dobi, tė cilėn e pėrdora nė jetė aq sa munda. Pėr kėtė jeta ime rrjedhėte e qetė dhe pa shqetėsime tė shumta."
Filozofi Vilijem Xhejms, baba i psikologjisė sė aplikuar kėshtu i mėsonte studentėt: "Pajtohuni me situatėn, ngase pranimi ėshtė hapi i parė nė pėrballimin e ēdo problemi."
Mendimin e njėjtė e ka dhėnė edhe Lin Jutang nė librin e vet Mbi rėndėsinė e jetesės. "Qetėsia e vėrtet shpirtėrore", tha filozofi kinez, " rrjedh nga pajtimi me mė tė keqen. Mendoj se, shikuar nga aspekti psikologjik, pajtimi do tė thotė lirim i energjisė."
E saktė! Shikuar nga aspekti psikologjik, pajtimi me tė vėrtet do tė thotė lirim i energjisė sė re! Kur e pranojmė atė mė tė keqen, nuk kemi mė ē'tė humbim. Kjo automatikisht do tė thotė se mundemi edhe tė gjitha t'i fitojmė! "Pasi qė u ballafaqova me mė tė keqen", tha Karieri, "u ēlirova, morra frymė dhe fillova tė ndihem mė i qetė se kurdoherė mė parė. Nga ai ēast, munda tė mendojė.!
E arsyeshme, apo jo? Megjithatė me miliona njerėz ia shkatėrruan jetėn vetes pėr shkak tė frikės sė lemerishme nga tė menduarit e kthjellėt apo ngase nuk kanė qenė tė gatshėm qė tė pajtohen me mė tė keqėn. Ngase nuk kanė qenė tė vullnetshėm pėr t'u pėrpjekur qė tė shpėtohet ajo qė mund tė shpėtohet. Nė vend se t'i bėjnė tė gjitha qė, ujin ta kthejnė nė mullirin e vet, ata "i dorėzuan fatit" dhe pėrfundojnė si viktima tė kompleksit tė imagjinuar- melankolisė.
Do t'ua pėrshkruaj rastin edhe tė njė njeriu, i cili e pranoi formulėn magjike tė Karijerit.
"Isha bėrė viktimė e shantazhit", e filloi tregimin e tij njė njujorkas, kursist i kurseve tė mia qė merrej me shitjen e naftės. "Nuk mund tė besoja se kjo ėshtė e mundshme. Mė dukeshte se diēka e tillė ndodh vetėm nė filma. Ja se ē'mė ndodhi:
Ndėrmarrja pėr shitjen e naftės ku isha drejtor, posedonte njė numėr tė caktuar tė kamionėve dhe disa shoferė. Rregullat e shoqatės pėr shitje tė naftės ishin tejet tė rrepta, prandaj asnjėrit nga konsumatorėt nuk guxonim t'i shitnim mė tepėr se sasia e pėrcaktuar. Mirėpo, njė ditė konstatova se disa shoferė, gjatė dėrgesave, pėr konsumatorėt e rregullt, stėrshitnin mė shumė naftė.
Pėr kėtė punė kundėrligjore kuptova kur, njė ditė mė erdhi njė njeri i cili m'u prezantua si inspektor shtetėror, dhe kėrkoi ryshfet pėr tė heshtur. I kishte dėshmitė e dokumentuara mbi thyerjen e ligjit nga ana e shoferėve tanė, prandaj u kėrcėnua se, nėse nuk e paguaj ryshfetin, rastin do t'ia japin gjyqit tė qarkut.
E dija, natyrisht, se personalisht jam i pastėr por, para ligjit, si drejtor mbaja pėrgjegjėsi pėr sjelljen e tė punėsuarve tė mi. Aq mė tepėr, e kisha tė qartė se "reklama" nė gazetė, nėse rasti vjen nė gjyq, do tė ma shkatėrronte reputacionin, por edhe ndėrmarrjen. Ishte e tmerrshme tė mendoja se njė gjė e tillė mund tė mė ndodhte mua, njeriut qė aq shumė krenohesha me ndėrmarrjen tė cilėn njėzet vjet mė parė e kishte themeluar babai im!
Tre ditė tė plota as nuk kam ngrėnė dhe as nuk kam fjetur. Rrugėve ecja si i xhindosur. Pėrpiqesha tė mendoja se, ta paguaj apo jo ryshfetin - shumėn prej pesė mijė dollarėsh - apo tė lėshohem nė mėshirėn e inspektorit dhe ligjit. Edhe njėra edhe tjetra mė dukeshin tė tmerrshme.
Njė mbrėmja pėrderisa shėtisja pa mend nėpėr shtėpi, rastėsisht nė dorė mė ra broshura Si t'i zmbrapsim brengat, tė cilėn si e kisha marrė nė kurset e Karnegit mbi shkathtėsinė oratorike. Duke e shfletuar, hasa nė tregimin e Karierit. Ballafaqohuni me mė tė keqėn. E pyeta veten: Ē'do tė mė ndodhte nė rastin mė tė keq nėse refuzoj ta paguaj ryshfetin, dhe kėrcėnuesi e dėrgon nė gjyq rastin tim? Pėrgjigja ishte: Ndėrmarrja do tė dėshtojė, fama do tė mė shkatėrrohet, por nė burg nuk mund tė mė vendosin!
Mirė, do tė pajtohem me faktin se puna do tė mė shkatėrrohet, i thash vetes. Ē'do tė ndodh pas kėsaj? Do tė detyrohem qė tė gjej ndonjė tjetėr punė. Kjo nuk do tė jetė kushedi se sa vėshtirė, ngase kam pėrvojė nė shitjen e naftės, dhe di pėr disa ndėrmarrje, nė tė cilat do tė mund tė punėsohesha! U lehtėsova. Ankthi qė mė bėnte presion pėr tre ditė dhe net ngadalė filloi tė tretet. Fillova tė qetėsohem. Pėr habinė time, menjėherė isha nė gjendje tė mendoj.
Tashmė isha mjaft i arsyeshėm qė tė kaloja nė etapėn e tretė tė Karierit: Tė shpėtohet ajo qė mund tė shpėtohet. Gjersa mendoja mbi zgjidhjet e mundshme, mė ra ndėrmend diēka qė deri atėherė nuk mė kujtohej. Po tė shkoja gjer te avokati dhe t'i tregoja tėrė ndodhinė, ndoshta ai do tė gjejė ndonjė zgjidhje tė menēur. Marrėzi ėshtė tė them se si nuk mė ka rėnė ndėrmend mė herėt ky mendim, por mos harroni se, gjer nė atė ēast nuk kam menduar, por vetėm jam ēmendur me brengėn. Duke vendosur qė tė nesėrmen menjėherė tė shkojė tek avokati, u shtriva nė shtrat dhe kam fjetur si njė cung.
Mėngjesin e ardhshėm, avokati mė kėshilloi tė shkoja gjer te prokurori publik i qarkut dhe t'i tregoja pėr tėrė rastin. Kėtė dhe e bėra. Kur e mbarova tregimin tim, mė tmerroi deklarata e prokurorit se "inspektori im" ishte kriminel i zakonshėm i cili tashmė me muaj merrej me shantazhe tė ngjashme, tė cilit policia assesi nuk ishte nė gjendje t'i bjerė nė gjurmė. A mund tė paramendoni se sa jam lehtėsuar!
Ky ishte mėsim i mirė pėr mua. Nga ajo ditė me situata tė tilla tė pazgjidhura gjithnjė pėrballem duke u shėrbyer me formulėn magjike tė Karierit."
Pėrafėrsisht nė tė njėjtėn kohė kur Vilis Karier brengosej pėr shkak tė pajisjeve tė veta pėr pastrimin e gazrave, njė njeri nga Broken Broua, tė shtetit Nebraska, pėrpiqej tė shkruaj njė testament. Quhej Erl Hanej dhe vuante nga ujqerja nė zorrėn dymbėdhjetėgishtore. Tre mjekėt, mes tė cilėve edhe njė specialist, e shpallėn Hanejin si rast tė pashpresė. Ia pėrshkruajtėn dietėn dhe e braktisėn, qė tė pajtohet me fatin dhe ta shkruaj testamentin.
Pėr shkak tė zorrės dymbėdhjetėgishtore, Haneji edhe mė parė ėshtė dashur tė heq dorė nga puna, prandaj dukej se nuk i mbetet asgjė tjetėr pėrpos qė ta pret vdekjen.
Duke menduar mbi tė gjitha, njė ditė erdhi gjer te njė vendim fascinant. "Pasi qė gjer nė vdekje nuk mė mbetet edhe shumė kohė", i tha vetes, " mirė do tė ishte qė kohėn ta shfrytėzoj nė mėnyrėn mė tė mirė tė mundshme. Gjithnjė dėshiroja qė tė shkoja nė rrugėtim rreth botės. Kėtė do ta bėjė tash ose kurrė mė." Pa u hamendur, shkoi nė njė agjenci dhe e bleu biletėn.
Mjekėt ishin tė trullosur. "E kemi pėr detyrė t'ua tėrheqim vėrejtjen se rrugėtimin tuaj nėpėr botė do ta paguani me kokė", i thanė ata.
"Nuk do ta paguaj me kokė", iu pėrgjigj ky. "Familjes i kam premtuar varrim nė varrezat familjare, nė Broken Bou. Do ta blej njė arkivol dhe ta marrė me vete nė rrugė."
Haneji me tė vėrtet e bleu arkivolin, e ngarkoi nė anije, dhe njėkohėsisht me agjenci detar i qartėsoi gjer nė detaje tė gjitha elementet. Nė rast tė vdekjes, ata kufomėn do t'ia vendosnin nė pajisjen pėr ngrirje tė thellė dhe do ta kthenin nė Nebraskė. Pastaj, i disponuar pėr mrekulli, shkoi nė rrugėtimin e tij. As qė e kishte ndėrmend qė t'i pėrmbahet dietės sė pėrshkruar. Pinte vera mė tė shtrenjta, pinte cigare dhe hante ushqime tė llojllojshme, e madje edhe specialitete lokale, tė cilat, nė bazė tė dietės sė pėrshkruar, do tė duhej ta dėrgonin nė varrė.
"Asnjėherė nė jetėn time nuk jam kėnaqur aq shumė", shkruante Haneji. Nė det u tėrbuan monsumet dhe tajfunet, por ky gėzohej si njė fėmijė. U shoqėrua me udhėtarėt nė anije, argėtohej, kėnaqej dhe ēonte dafrungė me ta tėrė natėn. "Kur arritėm nė Kinė dhe Indi, aty e kuptova se ē'ėshtė mjerrimi i vėrtet. Nė Amerikė u ktheva me njėzet kilogramė mė shumė, dhe gati duke harruar se ndonjėherė kam vuajtur nga ulqerja e zorės dymbėdhjetė gishtore. Kurrė mė parė nė jetė, nuk jam ndier mė mirė. Arkivolin ia shita menjėherė entit tė varrimeve dhe u ktheva nė punė. Mund tė lavdėrohem se nga ajo kohė kurrė mė nuk jam sėmurė, as edhe pėr njė ditė tė vetme."
Nė kohėn kur e tėra kjo ndodhi, Erl Hanej nuk kishte lidhje pėr Karierin dhe metodėn e tij pėr mėnjanimin e brengave. "Qė tash kuptoj", mė tha para njė kohe, "se ndėrdijshėm jam shėrbyer me tė njėjtin parim. Jam pajtuar me mė tė keqėn, kjo do tė thotė me vdekjen. Mė pastaj u pėrpjeka tė shpėtoj atė qė mund tė shpėtohet, duke u munduar tė nxjerr sa mė shumė mirėsi nga ajo pak kohė qė mė kishte mbetur. Po t'i lėshohesha nė duar melankolisė dhe brengave pėr ardhmėrinė, jam i sigurt se nė Nebraskė do tė kthehesha nė brendi tė Arkivolit. Mirėpo, unė u ēlirova dhe e harrova vdekjen. Kjo qetėsi shpirtėrore mė ishte njė burim i energjisė sė re, e qė pikėrisht ajo ma shpėtoi jetėn."
Mėsim i mirė, apo jo? Nėse pra, Karieri shpėtoi pajisjen e vlefshme, nėse ai shitėsi i naftės nga Nju-Jorku u lirua nga shantazhi, ndėrsa Haneji e mashtroi vdekjen duke pėrdorur "formulėn magjike", a nuk mendoni se ajo do tė mund t'ju ndihmojė edhe Juve qė t'i zgjidhni problemet, qė nė kėtė ēast Ju duken pa zgjidhje?
Rregulli i dytė ėshtė: Nėse Ju mundojnė brengat, pėrdorni formulėn magjike tė Karijerit.
1. Pyeteni veten: Ēka mund tė mė ndodh nė rastin mė tė keq?
2. Pajtohuni me pasojat e mundshme.
3. Qetazi pėrpiquni qė tė shpėtoni atė qė mund tė shpėtohet.