Johan Volfgang Gete

Kupidi dhe Psikja

Muzat menduan te provonin
Psiken me metode ta mesonin
Te bente poezi, por me kot!
Shpirti prozaik s'i bente dot
S'e prekte zeri i lires qiellore
As ne me te bukuren nate verore
Por, ja, erdhi Kupidi i zjarrte:
Dhe kursi u krye per nje nate

Perktheu P. Kruja

Te zgjedhures

Dora dorën, buza buzën,
Vajzë e dashur, mbamë besë!
Lamtumirë! Ndaj shkëmbinjve
Dashurori shkon me shpresë,
Po në prektë pas fortunës
Skelën qe shikon ndër sy,
Perenditë e ndëshkofshin,
Në shijoftë gjë pa ty.

Kush guxon, po ka fituar,
Gjysma do te thotë fundi!
Yjet unë i kam si diell,
Vec frikaci s’sheh gjëkundi.
Sikur t’isha pranë teje,
Do të ndieja shqetësim;
Po kjo largësi e madhe
Vec për ty më jep guxim.

E kam gjetur dhe luginën,
Ku së bashku do shtegtojmë;
Lumëthin ne mbrëmëherë,
Se si shket do ta shikojmë.
Këta plepa mbi livadhe.
Këta lisa në blerim!
Ah! pas tyre do të gjenim
Një kasolle për shtrehim.

Perktheu: L. Poradeci

Te damunit

Len qe syt` t`thone lamtumire
Mbasi goja s`ka guxim!
Ah, durimi asht i veshtire
E un` prap sot thirrem trim.

Ma e keqe kohe mos qofte!...
Qe dhe goja m`asht e pite;…
Der e puthna asht e ftohte…
Dora yte asht e ngrite

Sa perpara m`knaqte shqim
Nji e puthun dhane me te shpejte!
Sa n`mars vjollcat t`gjith` blerim
Ne na ndezshin zemrat krejt!

Por mbas tashit, si i mjere,
Lule s`mbledhi ma per ty!
Ndonse pra njitash asht vere,
Vjeshte me duket mue nder sy!

Perktheu: Hil Mosi

Mbreti i Tules

Deri n`deke besnik ke s`thohet
Ishte n`Tule `j padisha,
Vdiq e dashtna mbas do kohet
E`j got` arit shej i la.

Sa at gote arit gja nuk donte
E gjithmone me tene piu;
Por ka j`lot per faqe i shkonte
Gjith` sa here pinte fatziu.

Kur pa vendin tue mbarue
Njehe qytetet, e gjithcka
Trashigimtarit i la shkrue,
Por putirin nuk ia la.

N`ndeje t`parve, n`buze te detit
Gjith` parsin n`nji gost` e thrret;
Ulet n`gost` e ka rreth vedit
Mbledhun bashke parsin` e vet.

E t`ksaj t`kandshmes jete deshirin
Piu ma t`mbramin e lumnoj
Pijsi plak, mandej putirin
Nder val` t`detit e flakroj.

Tuj u zhyt` e pa n`fund t`zallit,
Tuj kercye nalt,tuj hupe me turr;
E n`at cas i rane prej ballit
Fikun syt` e s`piu ma kurr!

Perktheu: Ndre Mjeda

Vallja e vdekjes


Rojtari në mesnatë vështron
varret aty poshtë përhapur;
Hëna gjithçka e ndriçon;
Oborr i kishës si ditën - zbardhur.
Kur, një varr hapet dhe një tjetër, dhe:
ata dalin, një grua këtu, një burrë atje,
me qefinët e bardhë të zhgryer.

Shtriqen, të drejtojnë kokallë e koskë,
Vallëzojnë në rreth, rrotullohen,
i varfër dhe i ri, i pasur dhe rrozgë;
qefinët ndër koska ju ngatërrohen
dhe meqë s'ka më turp që ti mbajë,
shkunden të gjithë, dhe majë më majë
qefinët hidhen nëpër kodra.

Kërkëllet kur ngrihet kokalla, kërciri,
me gjeste ata përpara në valle;
trokëllimë dhe poterë ka qimitiri
si e rënë drurëve me ngadale.
Rojtari nga e gjithë kjo qesh;
kur Tunduesi i poshtër i pëshpërit në vesh:
Shko! dhe rrëmbe një qefin.

E bën sa mendimi! shpejt dhe vrapon
mbas portës së kishës mbyllur.
Hëna të ndriçojë njëlloj vazhdon,
vallen që ata heqin pa u tutur.
Por më në fund ky dhe ai humbet,
një vidhet, më pas një vishet
dhe vrap, gjendet nën lëndinë.

Por një, pengohet dhe zvarritet
dhe bie dhe ngrihet varr më varr;
asnjë nga shokët aq keq s'vritet,
kur ja, ai nuhat veshjen në ajër.
Godet portën e qelës që e zmbraps,
stolisur dhe bekuar kjo qelë me fat
vezullon me kryqe metalike.

I duhet qefini ndryshe s'e merr dheu,
Për tu menduar kohë më nuk mbetet,
Ndaj stolitë gothike me forcë mbërtheu
nga e dala në të dalë kacavirret.
Po i sillet të shkretit rojtar, medet!
Ngjitet nga nyja në nyje përpjetë,
si merimagë, ndjekësi i tmerrshëm.

Rojtarin e shkund, rojtari meit,
por ai kënaqet që qefinin rifiton.
Vjen fundi, ai përgjatë u vërtit,
Një dhëmb i hekurt e kafshon.
Hëna mbas resh i dha vetes lejëkalim,
Këmbana fuqishëm dha një kumbim
dhe skeleti përdhe u shkërmoq.

Shpejt dhe ngadale


Mos u nxito, mos u vono !Duro
Nje kryefjale shkruaj posi kjo
Vare ne gjoks posi hajmali
Ruaje ne diell dhe ne shi
Me lule rotull teje mos u merr
Dhe i pa trembur gjer ne varr e shpjerr

Mos u nxito! Pa mend mos u vono!
Kur shpirti sulet ti mos u vono
Mejtohu mire udhen drejt e nis
Dhe sul tutje me mish dhe me shpirt
Ngadale! Kurre s'ndreçet nje lajthim
I bere pa hesap dhe pa peshim

Mos u vono! Se tutje sulet jeta
Kalo si trim guxo pa ardhur vdekja
Nje pune bej te larte dhe te forte
Te cilen koha kurre s'mund ta mposht
Mbi dhene nam te mire ler perjete
S'prish pune qe si shoket vdes dhe vete

Mos u nxito! Mos u vono! Mejto
Guret e fatit qetazi duro
Detyren kij si prijes kryesisht
Bej gjithnje te drejten burerisht
Mos u nxito! Mos u vono! Pa fjale
Zoti ne fund te nxjere faqebardhe

Prometheu

Mbuloje qiellin tënd o Zeus,
Me avull Resh.
Dhe bëj porsi Djaloshi
Që këput kokat e cinxujve,
Me vështrimet e tua
Mbi pisha dhe maja mali.

Por ti, mua je i detyruar
Që tokën time të ma lësh.
Dhe kasollën time,
Që nuk ma ndërtove ti.
Dhe vatrën time,
Për prushin e së cilës ma ke zili.

Unë nuk di gjë më të mjeruar nën diell,
Përveç jush, O Zotër!
Ju varfërisht ushqeni
Me therorira dhe frymë lutjesh,
Madhërinë tuaj.

Dhe do të vdisnit urije
Sikur t'mos kish të lutur e lypsa
Budallenjë plot me shpresë.

Kur unë isha çunak
Dhe sdinja si e qysh t'ja bëj,
Ktheja sytë e mijë të arratisur
Drejt Diellit, sikur atje lart të ishte
Ndonjë vesh që të ma dëgjonte ankesën time.
A ndonjë zemër si kjo e imja
Që të mishërohet për shpresë humburin.

Kush më ndihmoj
Kundër mburrjes së titanve?
Kush më shpëtoj prej vdekjes,
Prej skllavërisë?

Nuk e përmbushe çdo gjë ti vetë
Moj zemër shënjtërisht e përvëluar
Dhe ti përvloheshe rinisht e shpirtvrarë,
Shpirtgënjyer, në falenderim shpëtimi
Për të fjeturin atje lart.

Unë të të falenderoj ty? Përse?
Ke lehtësuar ti ndonjëherë dhëmbjet
E të shumë munduarit?
Ke tharë ti ndonjëherë lotët
E njeriut shpirtvrarë?
Nuk me farkëtoj mua dhe më bëri burrë
E plotfuqishmja kohë
Dhe fati i përjetshëm,
Zotrit e mijë dhe të tu ?

Kujtonje ti vallë se unë jetën do ta urreja,
E do të iknja nëpër shkretëtira
Sepse jo të gjitha ëndrrat e lulëzuara
Mu përmbushën…

Këtu rri unë dhe krijoj njerëz
Sipas ftyrës time,
Një brez që të jetë i njëjtë me mua.
Të vujaë, të qajë, të shijojë,
E të gëzohet ashtu si unë.

Dhe ty, të mos ta vari veshin kurrë,
Si unë, si unë.

Amadisi i ri

Kur isha cun camarrok
Me mbyllen, per dreq,
Dhe me shkuan shume mot
Si ne cark, sa keq,
Pa gezim, plot lot!

Larg s’me ndejte ti aspak,
O moj fantazi!
Isha si hero plot fat,
Si princ i madh Pipi
Boten brodha qark!

Dhe keshtjella ngrita lart,
I shemba perdhe.
Vrava spirja e lugat
Ne vrull e hare,
Me c’guxim, c’inat!

Dhe princeshen peshk, perri,
Munda ta shpetoj,
Ne tryezen plot stoli
Bujarisht me ftoi.
Oh, c’kenaqesi!

Mjalte puthjet qe me dha,
Vere si rubin!
Ah, e desha sa me s’ka,
Dielli plot shkelqim
Derdhej drejt prej saj!

Kush ma mori, c’tinezar!
Si nuk e pengoi,
Lidhje e shpiritit ndezur zjarr?
Thomeni nga shkoi?
C’rruge, pra, te marr?


Perkthyer nga: P.Jorgoni