Johan Volfgang Gete

Poeti

Liro pragun të hyj brenda,
Mos më tall mos më mundo!
Derisa njeri kam qenë,
Kam luftuar domosdo!

Shihmja plagët kraharorit,-
As që numurohen dot,-
Ca nga brengat dashurore,
Ca nga jeta derte plot.

Por gjithnjë kam ëndërruar
Për të shenjtën drejtësi;
Mirësia, kam kënduar,
Mbetet në përjetësi.

Hoqa keq e mora plagë.
Po te njerëzit pa pushim
Dashurinë ndezi flakë
Zjarr’ i thellë i shpirtit tim.

Nëm pra dorën, hyri drite
Le ti numurojmë tok
Të pavdekësisë vite,
Me gishtërinjtë e tu ngamot!

Qetësia


Permi cdo maje mali
Ka qetesi:
Mi asnje maje mali
Asgje s'levis,
As pipetin;
Ne pyllin zoqt' e vegjel po pushojne:
Prit pak, se shpejt a vone
Gjen qetesi dhe ti.

Kenga e Nates


Qe nga jasteku i bute i qendisur
Degjo-me pak, kur enderronj
Kur los vjoline i zhuritur:
Fli! Tjater gje, mor xhan, c'kerkon?

Kur los vjoline i zhuritur,
Tabor' i yjve m'a bekon
Cdo ndjenje lart nga qjelli i zbritur:
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?

Cdo ndjenje lart nga qjelli zbritur
Me ngre perpjet'e me shpeton
Nga zhurm' e dheut e merzitur
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?

Nga zhurm' e dheut e merzitur
Me shqit edhe me lumeron,
Me fal mengjsen' e alladitur,
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?

Me fal mengjsen' e alladitur,
Per gjume n'enderr me degjon
Ah, nga jasteku i bute i qendisur:
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?

Lamtumire


Lermja syrit lamtumiren,
qe me goje s'e them dot!
Lamtumira nuk durohet
dhe nje burre une jam sot.

Ne kete ore te trishtuar
dashuria s'embelson;
eshte e ftohte puthja jote,
dora jote s'me shtrengon.

Oh,dikur nje puthje e fshehte
c'me defrente vetvetiu!
C'na gezonin manushaqet
qe ne mars i mbledh njeriu!

Sot per ty s'po bej kurore,
s'keput trendafil te ri.
Pranvere eshte Franciske,
por per mua vjeshte e shi.

Kam dashur, po dua tani...


Kam dashur, po dua tani me me zjarr,
Kam qene sherbyes, tani jam nje skllav,
Me c’zell kam sherbyer kedo!
Por befas me ndezi kjo mike besnike,
Dhe nis ma shperblen cdo dhimbje fisnike,
Per mua s’ka tjeter si kjo!

Besova, tani besoj me pasion!
Ne shkon jeta mbare a barra ngarkon,
Besimi prej eje s’mergohet!
Po ngryset kaq shpesh, po erret e nxin,
Shtrengon kaq brenga, rreziku arrin,
Por qielli nis prap kthjellohet!

Kam ngrene, tani po ha sa per tre,
Me ndriti krejt shpirti e zemra me rreh,
Gjithcka e harroj mes defrimi!
Rinia me zjen bertas e gajas,
Kam mall qe te shtrohem nder vene plot gas,
Ngjeroj, me shijo fort ushqimi!

Kam pire me pare, tani s’le sapllak,
Dhe vera na ngre, na ben me cakmak,
Dhe gjuhen na gjidh nga zinxhirat!
Nga vozat po zbrazet e rrjedh me rrembim,
Na ndez kaq deshira, na ngjall kaq besim,
S’na ndalin hendeqet, rrepirat!

Ne valle jam hedhur, ne valle marr zjarr,
Asnje shilarthar dhe asnje valltar
S’erdh rrotull ne valle si flutur!
Dhe kush shume lule ia doli te thure,
Dhe kurre s’i ndau, s’i shkeli ne turr,
I mbeti kurora e bukur!

Ta thurim kuroren! Mos kini ngurrime!
Kush merr trendaflin plot vese e shkelqime
E cjerr vec pak gjemi i mprehte.
Si dje edhe sot shkelqejne fort yjet,
Por larg mjaft i rrijne kujt frikshem ul kryet
Dhe ngrys po gjithnje po ne jete!

Pleshti


Dikur nje mbret na ishte
Dhe thuhet kish nje plesht,
Te cilin si ferishte
Me zemer fort e desht.
Nje rrobaqepes solli
Per pleshtin zoteri
Dhe hijshem e mbeshtolli
Me rrobe si flori

N’atllas edhe kadife
U vesh ky trim serbes:
Kordhele n’rrobe I shihje
Dhe kryqin mu ne mes.
Ministri erdh I ntrashur,
I beri ndere plot,
Dhe fare e fis I dashur
Iu fal me gas e lot.

Keshtu fisniket vajten
N’oborrin mbreteror;
U ndezen dhe u krojten
Princeshe e sherbetor:
Se ligjin s’e leshuan
Qe pleshtin e denon,
Ndersa ne krejt e shuajme
Ate qe na pickon.

Si, erdhe ti?!


Si, erdhe ti?! Plot mall syte s’i ngrita
Dhe s’te dallova, kur u ktheve, jo!
O çast i lumtur e qe s’kthehesh! Ç’prita?
Mos jam i verber? Si me ndodhi kjo?

Ti mua do me japesh pak te drejte
Ne do mundohem te te ngushulloj
Kur afer je nga syte me shket lehte
Kur ndodhesh larg me shfaqesh para, moj!

Suprize e fuqishme


Shperthen me vrull qe lart permbi gremine
Dhe shikon drejt detit lumi i shkumezuar
E kqyrin brigjet duke u pasqyruar
Po ai s’ndal e zbret neper lugine

Veç ne nje çast demonerisht rrezohet
E ndjekin mal e pyll me votromete*
Dhe mbushet oreçast me gezim jete
Duke e shtrenguar lumin te ngushtohet

Shkon vala praptas, ngrihet qe nga shtrati
Dhe e fryre, e eger, gumezhin perpjete
Iu ndal drejtimi e s’vete dot tek ati

Ajo ben pellg, ben nje liqen te qete
Ia ndritin fundin yjet plot hare
Ndaj rreh me vrull mbi shkemb nje jete e re

Merzia

Mërzia se ç’më vrau shumë
Kur vasha më la në pabesi
Dhe shkova unë tek një lumë
Po lumi rridhte krejt qetasi

Pa fjalë rrija me shpirt të helmuar
Dhe mendja më vinte vërdall
Mu duk se bota mu përmbys
Thashë pse nuk mbytem në ujë vall’

Dhe kur isha gati të hidhesha
Një zë më erdhi në vesh
Ai zë plot melodi më tha
I thellë është lumi, ki kujdes

Ktheva kokën me nxitim
Dhe pashë një vashëz porsi flutur
Kush je, si quhesh i thashe unë
…….më tha vajza e bukur

nga vdekja me shkëpute
dhe jetën ma shpëtove sot
por shumë pakëz më dhurove
me fal pak lumturi ti dot

përdhe i uli sytë e përmalluar
kur i tregova ç’më mundon
dhe vdekja tani ka ik tutje
të më ofrohet më s’guxon

Gjeja me e mire


Kur koke e zemer te gjemon
Me mire c'te ka enda?
Kush me s'gabon, me s'dashuron
Ne varr le t'hyje brenda

Mall


C’ma prek keshtu zemren?
C’me ben qe te ziej?
C’me shtyn te largohem
Prej dhomes pertej?
Po ndrit cip’ e reve
Rreth shkembit ajte!
Atje do te vete,
Atje n’ate dhe!

Ja, korbat ne ere
Flatrojne me gaz;
Perzihem mes tyre,
Mes tufes humbas
Dhe malit e murit
I vijme perqark;
Ajo eshte atje poshte,
Ajo eshte atje larg

Ajo vjen e endet,
Une ik, fluturoj,
Ne pyllin e dendur
Si zog po kendoj
Dhe e ndal ajo hapin
E qesh e pergjon:
"Ai kendon embel,
Per mua kendon"

Po i lan perendimi
Kodrinat me ar;
Sodit bukuroshja
Me shpirt mendimtar
Dhe shkon buze lumit
Mbi bar e stoli
Dha hapat i zhduken
Ne terrin e zi

Sakaq une shfaqem
Si yll shkelqimtar
"Kaq afer, kaq larg,
C’ndricon posi zjarr?"
Ti fort e mahnitur
Shkelqimin e pe;
Por mua te lumtur
Nder kembe me ke

Mbane lumit


Rridhni drejt detit te harrimit,
O vargje t’embla dashurie!
Asnje djalosh mos ju kendofte
Dhe asnje goje vajzerie

Ju folet vetem per nje vajze
Qe sot po qesh me zjarrin tim
Ju pata shkruar permbi uje
Pra, shkoni n’uje dhe n’harrim!

Shpresa


Gjithnje beni papertuar
Me gezim punen, o duar!
Lodhje s'ndiej e s'ndiej te plakur
Se nuk eshte enderr e zbrazur
Keto peme e dege hardhie
Do te japin frut e hije!

Vija

"Moj vij' e kthjellt' e qart' argjend
Ngahere rend nga vend ne vend
Ne breg qendroj dhe po mendoj:
"Nga po me vjen, ku po me shkon?"

"Vij prej nje burgu shkemb gremine
Rrjedh neper lule dhe lendine
Qiellin e kalter bukuri
E pasqyroj me dashuri"

Shoqeri


Po kthehej nga nje shoqeri
Nje dijetar per ne shtepi,
Dhe kur e pyeten si pat shkuar?
Tha: "Si nje liber i pakuptuar..."

Hyrja


Jam rojtarja e xhenetit,
Ndaj qëndroj këtu në prag;
A s’më thua ku po vete
Ti që po na vjen nga larg?

Ke luftuar për Kuranin?
Je dëshmor i tij vërtetë?
Apo kot nga an’ e anës
Vjen të futesh në xhenet!

Po të jesh dëshmor, ahere
Xhvishu plagët mi rrëfe
Sepse ndryshe, te kjo dere
As t’afrohesh nuk të le

Pershendetje Tigri dhe urime per temen.

Edhe mua me pelqejne shume vargjet dhe veprat e Getes.

Duke qene se nuk qenkan postuar akoma ne kete teme, po i sjell edhe une disa poezi te Getes.


Si i vdekur

Vajtoni, vajza, Amorin permbi varr
Se prej asgjeje vdiq ketu papritur
Ne vdiq vertet, s'e them dot me karar
Se ngallet shpesh pa pritur e pa ditur

Perktheu: L.Poradeci

Me nje gjerdan te arte


Kjo flete ty te sjell gjerdhanken
Qe, duke e hapur mire e mire,
Me njeqind hallkeza te ngjitet
Rreth qafes sate ka deshire

Ti merrja mendjevogelcakut,
Se me gjith’ shpirt vjen te ta jape;
Nje gje stolie eshte diten,
Ne mbremje mund ta hedhesh prape

Po ne te sjellte ndonje tjeter
Gjerdhan te rende qe kushton
S’ta marr per keq, o moj Lizete
Kur te te shoh se po nguron…

perktheu: L. Poradeci

Nate e bukur

La kasollen e vetmuar
Miken që më ndjen në gji
Bredh çaplehtë dhe i menduar
Nëpër pyll e shkretëti
Hëna shket mbi lis e plepa
Fryn zefiri që më deh
Dhe baloshet ulin lehtë
Degë e fletë gjer përdhe!

Ç’më gëzon ky fresk, kjo verë
Dhe kjo natë plot magji!
Gaz si ky mjaft rrallë herë
Më vërshoi brenda në gji!
Natë e bukur si perrallë
Po një mijë si këtë
Mbaj, qiell, veç të më falë
Vasha ime, vetëm një!

perktheu P. Jorgoni

Vjollca

Ne nje lugine me blerim
Kish celur plot freski n'agim
Nje vjollce e urte, e drojtur
Papritur na kalon atje
Si flutur, nje bareshe e re
Gjith' shend e gaz
E kenge plot hare

"Ah, sikur t'isha - vjollca tha, -
Mes luleve m'e bukura
Nje cast, nje cast te vetem
Do me kepuste domosdo
Ne gji do me shtrengonte ajo
Nje cast, nje cast
Te pakten, per nje cast!"

Por shkon aty baresha e re
Dhe neper bar as e ve re
E shkel te shkreten vjollce
"S'ka gje, - tha lulez' e pafaj-
Te bukures meri s'i mbaj,
Se ne po vdes
Po vdes nga kemba e saj!"

Perktheu: L. Poradeci

Perendishmi

Vetem njeriu ka ne dore
Te benje te pamunduren;
E ndan te bardhen nga e zeza,
Zgjedh e gjykon;
Di dhe zgjeron,
Castin e vogel e madhon.

Vetem aty ka zotesi
Te mirin t'a çperblenje
Te ligun t'a denonje;
Te sheronj' e te shpetonje,
Te bashkonje per sherbim
Te lajthiturit e t'arratisurit.

Keshtu pra, i nderojme
Ata qe jane te pavdekur
Sikur te ishin njeres,
Sikur te kene bere madherisht
Ate qe me i miri vogelisht
Ka bere e ka desheruar.

Burri bujar duhet te jete
Gati per ndihme dhe i mire
Duhet te jete i palodhur
Per sherbim e per te drejte;
Duhet te jete nje pasqyre
E shpetimtarit qe po enderojme.

Perktheu: F. S. Noli

Amadisi i ri

Kur isha cun camarrok
Me mbyllen, per dreq,
Dhe me shkuan shume mot
Si ne cark, sa keq,
Pa gezim, plot lot!

Larg s’me ndejte ti aspak,
O moj fantazi!
Isha si hero plot fat,
Si princ i madh Pipi
Boten brodha qark!

Dhe keshtjella ngrita lart,
I shemba perdhe.
Vrava spirja e lugat
Ne vrull e hare,
Me c’guxim, c’inat!

Dhe princeshen peshk, perri,
Munda ta shpetoj,
Ne tryezen plot stoli
Bujarisht me ftoi.
Oh, c’kenaqesi!

Mjalte puthjet qe me dha,
Vere si rubin!
Ah, e desha sa me s’ka,
Dielli plot shkelqim
Derdhej drejt prej saj!

Kush ma mori, c’tinezar!
Si nuk e pengoi,
Lidhje e shpiritit ndezur zjarr?
Thomeni nga shkoi?
C’rruge, pra, te marr?


Perktheu: P. Jorgoni

Mbreti i pyllit

Kush sulet me kale neper terr e stuhi?
Eshte babai me djalin e tij
Foshnjen nder krahe fort e shtrengon
E mban me kujdes, nga era e mbron

- O bir, fytyren me frike pse e fsheh?
- Mbretin e pyllit, babush, a s'e sheh,
me kuroren mbi koke e bishtin e gjate?
- Eshte mjegull ajo, o bir, eshte nate!

"Femije e dashur, eja me mua
kam lodra te bukura, si thua?
Do te te coj mes lulesh perrallore,
do te te vesh me rroba princerore!"

-Babush, babush, a nuk po e degjon
Mbreti i pyllit cfare me premton?
- Qetesohu, o bir, askush nuk te flet
eshte era ne pyll, qe klith e bertet -

"Femije e dashur, a s'po vjen me mua?
Cupat e mia do jene shoqet e tua;
Vallen do heqin e do kendojne
me ty gjithe diten, do lodrojne"

- Babush, babush, a s'te ngjan se jane
çupat e mbretit atje matane?
- O bir, o bir une dalloj fort mire
jane vetem livadhet ne erresire -

"Te dua shume, pamja jote me terheq!
Dhe ne mos ardhsh me dashje, do te vish me te keq!"
- Babush, babush, ai po me kap e po me merr
Mbreti i pyllit me kall frike e tmerr!

Babai rrenqethet, me vrap kalin e nget
Fort djalin shtrengon, qe regetin e s'flet
Me ankth e llahtar arrin ne shtepi
Por i vdekur ish djali ne krahet e tij

Perktheu: L. Poradeci

Kushtimi

Mengjezi erdh, dhe hapi i tij i lehte
Ma ngriti gjumin qe me kish ne gji,
Une ika malit nga kasoll` e qete,
Duke u endur me nje shpirt te ri;
Ma mbushte zemren me defrim e jete
Lulja e vesuar gjithe njomeshti;
Nje drite hareje befas niste e ndrinte
Perterinte boten qe te me perterinte.

Dhe si po ngjitesha nga lumi i delire
Pluskonte larg nje mjegull pa pushim.
Ajo me futi ne nje mugetire,
Ma vrenjti rretheqark veshtrimin tim:
S`do ta shijoja pamjen aq me hire,
Ngaqe u mblodh nje muzg,nje turbullim;
Pastaj prej resh u gjenda si i sulmuar,
I vetem e mes territ i mbuluar.

Menj`here dielli u duk te depertoje,
Ne mjegull u nderpa nje qartesi,
Ketej zu muzgu tatepjete te shkoje;
Andej te ngjite pyll e lartesi.
Si desh ky syri im qe ta veshtroje,
Pas territ diellin, me me bukuri!
Lufte e tejdukshme s`kishte perfunduar,
Erdh nje shkelqim, dhe mbeta i verbuar.

Nuk ta them emrin.Shumekush mbi toke
Ta thote shpesh,te quan si te tij,
Sikush per shenje ty te ka ne koke,
Po drita jote i sjell veshtiresi.
Ah, kur gaboja, kisha shume shoke,
Sot qe te njoh, jetoj krejt ne vetmi;
Se lumturine e ndiej vetem fare,
S`ia shfaq asnjerit driten magjistare.

Ajo po qeshte, e tha:--Tani kupton
Pse ta zbulova aq pak kete pelhure!
Sapo shikon qe rende me s`gabon,
Sapo me s`je cunak ti, si moskurre,
Dhe nuk permbush detyren posi burre!
Sa shquhesh ti ngado per ndonje vlere?
Kupto, jeto ne paqe me te tjere!

Me fal, bertita, s`kisha keqmendim;
T`i hap se koti syte e mi perhere?
Vullnet gazmor jeton ne gjakun tim,
E njoh dhuraten tende plot me vlere!
Te tjeret do t`i mbush me ate bekim;
Me s`do ta fsheh talentin asnjehere!
Kerkova rrugen aq me dashuri,
Dhe mos t`ua them vellezerve t emi?

Dhe siq po flisja,qenia e mrekulluar
Me pa me zemer dhe me meshirim;
Ne syte e saj sakaq pata lexuar
Cfare kisha bere drejt e cfare gabim.
Me qeshi, e ndjeva veten te sheruar,
Per gaz te ri m`u ngrit mendimi im;
Tani, pra, mundja, me besim pa ane,
Ti qasesha, ta shihja me nga prane.

Ajo e zgjati doren qe ta kape
Te lehte si dhe pahun avullor;
Dhe duk`e prekur fillmendafshten nape
Kjo shkriu, u zhduk rrethimi mjegullor.
E shtija syrin mbi lugine prape,
Mund ta sodisja qiellin madheshtor;
Asaj i derdhej cipa m`e kulluar
Rreth shtatit t`hijshem duke valezuar.

Te njoh, ta di cdo dobesi te kote,
T`i di te mirat qe ti ke gjithenje,--
Me tha keshtu, perjete e ndiej si thote,--
Pra, merr c`te taksa prej qekuri: asgje
Nuk i mungon te lumturit ne bote,
Qe merr kete dhurate qe u perbe
Me muzg mengjesi e diell qartesie :
Prej se vertetes- cipe poezie.

Kur ti dhe miqte ndieni zagushi
Ne mes te dites, hidheni ne ere!
Sakaq ju mvesh me ledha nje freski,
Nje afsh e duf prej lulesh plot me ere,
Pushon t`ju shqetesoje dheu i zi,
Si shtrat i bute behet varri i mjere,
Qetohet vala e jetes se terbuar
Dhe dita e nata ndritin pa pushuar.

Pra, eni shoke, kur duke renduar
Ngarkese e jetes shume ju mundon ,
Kur udhen tuaj fati i mrekulluar
Me lule e peme t`arta jua bekon,
Drejt dites s`ardhme shkojme te bashkuar!
Ajo ne jeten vjen na lumturon
Dhe niperve, kur t`ikim pergjithmone,
Iu befte gaz kjo dashuria jone!

Perktheu: L. Poradeci

Kengetari

"Te porta jashte, ç’behet ashtu,
Ç’eshte ajo kenge, valle!
Pa shkoni vrap – e dua ketu
Le ta degjojme ne salle!"
Keshtu tha mbreti – e pazhi doli
U kthye sakaq – prape mbreti foli:
"Ma futni plakun brenda!"

"Ju pershendes te gjithe sa jeni
Fisnike e dama, mbushur me inxhi!
Si yje qenki, por me ndjeni
Qe emrat s’jua di!
Ne kete vend qe s’ka te dyte
Do bej me mire t’i mbyll syte
Sesa t’i zgurdulloj"

Dhe kengetari syte i fiku
Me harpe kengen e filloi’
I ndriti syri çdo kreshniku
E damat malli i pushtoi
Dhe mbreti vete zemra iu shkri
E nje gjerdan safi flori
Desh plakut t’ia blatonte

"Ah, mos ma jep mua gjerdanin
Por jepua trimave qe ke!
Ata tmerr jane per dushmanin
Kur sulen si rrufe!
Ose ta marre kancelari
Ta mbaje si nje barrë ari
Tok me te tjera barrë

Se une jam si zog i lire
Dhe si ai kendoj
Mbi kengen qe me del e delire
Tjeter shperblim s’lakmoj!...
Por ti, ne daç, me shtjer sapak
Nga vera jote kuq si gjak
Ne kupe prej floriri!"

Dhe plaku kupen çoi ne buze
Dhe ëndjeplot e zbrazi
Dhe piu zjarr e flake e shpuze
Me shpirtin afsh nga gazi!
"Ju pershendes – dhe me kujtoni!
Ju falenderoj – dhe, po te doni
Mbajeni mend, ç’ju thashe!"

Perktheu: P. Jorgoni