KTHESĖ E MADHE NĖ HISTORINĖ E NJERĖZIMIT:
Sot ėshtė dita e njė kthese tė madhe nė histori. Filozofia materialiste, e cila njėherė i qe imponuar njerėzimit nėn trajtėn e shkencės, ironikisht po rrėzohet sot nga vetė shkenca. Materializmi, filozofia sipas sė cilės gjithqka ėshtė e pėrbėrė nga materia dhe i cili e mohon ekzistencėn e Perėndisė, ėshtė nė fakt njė version bashkėkohor i paganizmit. Paganėt e vjetėr i adhuronin gjėsendet e vdekura siē ishin idhujt nga druri apo guri dhe i konsideronin ato pėr qenie hyjnore. Filozofia materialiste, nė anėn tjetėr, e bazon pohimin e saj nė besimin se njeriu dhe tė gjitha qeniet tjera janė tė krijuara vetėm nga atomet dhe molekulat. Sipas kėsaj pikėpamjeje supersticioze, atomet jo tė gjalla nė njėfarė mėnyre e organizuan vetveten dhe me kohė fituan jetė e vetėdije, duke e sjellur finalisht kėshtu nė ekzistencė njeriun.
Ky besim suepersticioz i bazuar nė materializėm quhet 'evolucion'. Besimi nė evolucionin, i paraqitur pėr herė tė pare nė kulturat pagane tė Sumerianėve tė vjetėr dhe tė Grekėve antikė, nė njė mėnyrė u ringjall nė shekullin e nėntėmbėdhjetė nga njė grup i shkencėtarėve materialistė, dhe kėshtu u soll nė agjendėn botėrore. Charles Darwin ėshtė mė i njohuri nga kėta shkencėtarė. Teoria e evolucionit tė cilėn ai e zhvilloi e humbi kot kohėn e botės sė shkencės pėr 150 vite, dhe megjithė natyrėn e saj me tė meta, gjė kjo gjėrėsisht e pranuar, ajo mbijetoi deri tash vonė pėr arsyera thjeshtė ideologjike.
Sidoqoftė, siē u pėrmend edhe mė herėt, sot materializmi po falimenton me njė zhurmė gjėmuese. Shpesh thuhet se ishin tre teoretė tė njohur materialistė tė cilėt manovruan shekullin XIX: Frojdi, Marksi dhe Darvini. Teoritė e dy tė parėve u studiuan, testuan dhe duke u vėrtetuar pėr jovalide, u mohuan pastaj nė shekullin e njėzetė. Tashmė, edhe teoria e Darvinit po kapitullon nė tė njėjtėn mėnyrė.
Disa zhvillime tė rėndėsishme nė Qershorin e vitit 2000 e lehtėsuan kėtė rrėzim tė madh tė materializmit.
Sė pari, disa shkencėtarė tė cilėt po kryenin disa eksperimente pėr tė thyer shpejtėsinė e dritės, bėnė njė zbulim qė ndryshoi tėrėsisht drejtimin e tė gjitha premisave shkencore. Nė njė eksperiment ku u thye shpejtėsia e dritės, shkencėtarėt observuan me mahnitje se efekti i eksperimentit ngjau para shkakut tė tij. Kjo do tė thoshte disfatė pėr qėndrimin e "shkakėsisė-kauzalitetit", i cili qe vendosur nė themele tė pikėpamjeve materialiste nė shekullin 19. Nė shumė publikime shkencore u raportua se "ky eksperiment vėrtetoi se ėshtė i mundshėm efekti-pasoja pa shkak dhe se fundi i njė ngjarjeje mund tė ndodhė para fillimit tė saj." Nė tė vėrtetė, tė ndodhurit e efektit tė njė veprimi para veprimit qė duket tė jetė shkaku i tij, ėshtė fakt shkencor se tė gjitha ngjarjet janė krijuar individualisht. Kjo tėrėsisht e shembė dogmėn materialiste.
Disa javė mė vonė u zbulua se Arheopteriksi, shpendi fosil i paraqitur si ' fakti mė i rėndėsishėm fosil' nga Darvinistėt pėr mė shumė se njė shekull, ishte nė tė vėrtetė jo fakt, por goditje fatale pėr teorinė e evolucionit. Kur u zbulua njė fosil tjetėr qė nuk kishte dallim nga shpendtė e tashėm dhe ishte nja 75 milion vite mė i vjetėr se ky fosil (Arheopteriksi) qė gjoja ėshtė 'paraardhėsi primitiv i shpendėve', evolucionistėt u shokuan. Shumė revista qė e kishin paraqitur mė herėt Arheopteriksin si 'paraardhėsin primitiv tė shpendve' u detyruan tash tė raportojnė se 'Paraardhėsi si shpendėve u vėrtetua tė jetė shpend'.
Pėrfundimisht, projekti i gjenomit njerėzor - njė pėrpjekje pėr tė krijuar hartėn e pėrafėrt tė gjenomit njerėzor, u konkludua dhe kėshtu u bėnė tė njohura pėr njerėzimin detajet e 'informacionit gjenetik' tė cilat e bėnė tė njohur faktin se sa i madhėrishėm ėshtė krijimi i qenieve tė gjalla nga Perėndia. Sot, secili qė i mer nė konsideratė rezultatet e kėtij projekti dhe qė e sheh se njė qelizė e vetme njerėzore pėrmban mjaft informata sa pėr tu deponuar nė mijėra faqe enciklopedishė, e kupton se qfarė mrekullie e madhe e krijimit ėshtė kjo.
Prapėseprapė, evolucionisėt pėrpiqen qė ti keqinterpretojnė zbulimet e fundit, tė cilat nė fakt flasin kundėr tyre, dhe ti paraqesin ato si fakt pėr " evolucionin". Tė paaftė pėr tė sqaruar se si e ka origjinėn qoftė edhe zingjiri i AND-sė sė njė bakteri tė vockėl, evolucionistėt tentojnė tė pėrhapin mesazhe si ky " gjenet njerėzore u pėrngjajnė gjeneve shtazore". Mesazhet e tilla janė tė pasakta dhe nuk kanė ndonjė vlerė shkencore. Kėto mesazhe janė dizajnuar pėr tė udhėzuar mbrapsht shoqėrinė. Nė ndėrkohė, disa institucione shtypi, pėr shkak tė injorancės sė tyre ndaj kėsaj teme dhe pėr shkak tė qasjes sė njėanshme, supozojnė se Projekti i Gjenomit Njerėzor paraqet 'fakte pėr evolucionin' dhe mundohen ta prezantojnė kėtė nė atė mėnyrė.
Nė kėtė libėr janė sqaruar keqinterpretimet e mėsipėrme evolucioniste dhe ėshtė qartėsuar natyra e cektė dhe iracionale e vėrejtjeve tė ngritura ndaj qėshtjes sė krijimit. Pėrveq kėsaj kėtu ėshtė zbuluar nė mėnyrė eksplicite ashpėrsia e rrėnimit tė Darvinizmit me zbulimet e fundit.
Kur ti e lexon kėtė libėr, do ta shohėsh gjithashtu se filozofia materialiste e cila e mohon Perėndinė po e arrin fundin e saj dhe se nė shek. 21 njerėzimi do ti kthehet pranimit tė qėllimit tė njėmendtė tė krijimit duke u ēliruar nga mashtrimet si evolucioni.