Nė
mbrojtje tė gjuhės dhe traditės sonė:
A
MUND TĖ LIROHEMI NDONJĖHERĖ
NGA PĖRSHĖNDETJET NĖ
GJUHĖT E HUAJA?!
Edhe
sot, nė shekullin e 21-tė, kur kemi dy shtete tė pavarura
dhe sovrane shqiptare , kur kemi me dhjetėra universitete e kolegje
kombėtare, akademi tė shkencave dhe arteve , institucione albanologjike
dhe tė gjitha tė mirat tjera qė i duhen njė populli dhe njė kombi
pėr t i ruajtur traditat, gjuhėn, kulturėn dhe vlerat e
veta kombėtare , ne , si duket as se si nuk po mund tė edukohemi nė
frymėn e pastėr kombėtare dhe as se si nuk po mundemi qė tė lirohemi
njėherė e pėrgjithmonė nga ndikimet e kulturave tė popujve tjerė
, nė veēanti nga ndikimet e ish popujve okupatorė tė trojeve etnike
shqiptare !
Ndikime
tė kėtilla , kemi ende nė ēdo pore tė jetės sonė, si
nė gjuhė, ashtu edhe nė kulturė nė pėrgjithėsi , por kėsaj radhe
do tė ndalemi tek pėrshėndetjet tė cilat nė shumicėn e rasteve
, ende i bėjmė nė gjuhėt e huaja , edhe pse i kemi me bollėk fjalėt
tona pėrshėndetėse tė cilat janė aq tė ėmbla dhe tingėllojnė
aq bukur !
Mirė
se erdhe dhe mirė se u gjeta !
Kėto
dy fjalė pėrshėndetėse qė janė kaq tė ėmbla
dhe tingėllojnė kaq bukur nė gjuhėn amtare shqipe , tek
njė numėr i madh i krahinave shqiptare tė Kosovės, Luginės
sė Preshevės dhe tė Maqedonisė , as sot e kėsaj dite
nuk janė nė pėrdorim tė sė folmes popullore , nė rastet kur presim
ndonjė mysafir , mik, shok , apo dashamirė , i cili vjen pėr tė
na vizituar !
Nė
vend qė mysafirin tonė , ta pėrshėndesim duke i dėshiruar
mirėseardhje nė gjuhėn amtare shqipe :Mirė se erdhe!,
apo: Mirė se na erdhėt!, nė tė folmen tonė popullore , nė
vazhdimėsi priten mysafirėt me fjalėn pėrshėndetėse turke:Hosh
gėlden, apo Hosh gėldiniz!, me ē rast mysafiri do t
ua kthejė :Hosh bolldėn!
Madje,
pjesa dėrmuese e pėrdoruesve tė kėtyre fjalėve tė huaja pėrshėndetėse
, duke mos e njohur gjuhėn turke, e deformojnė shprehjen :Hosh
gėlden, duke e shqiptuar gabimisht:Hosh gjolldėn!
Ēka
ėshtė edhe mė e ēuditshme nga ana e konsumuesve permanent tė kėtyre
shprehjeve pėrshėndetėse, ėshtė fakti se edhe po deshi dikush qė
t a pėrshėndes mysafirin nė gjuhėn shqipe , mysafiri nė shumė
raste do tė ndihej nė veti si i tallur dhe si i pa pėrshėndetur
?!
Krahas
terminologjisė sė pėrshėndetjeve nė gjuhėn
turke, nė mentalitetin e shumicės sė popullatės sonė, ėshtė ngulitur
thellė edhe pėrshėndetja nė gjuhėn arabe:Selamun alejkum
dhe Alejkum selam, pėrshėndetje kėto qė shumica prej nesh,
as qė e di se ēfarė kuptimi nė tė vėrtetė kanė?!
Fill
pas kėtyre dy shprehjeve me tė cilat pėrshėndetėn mysafirėt tek
ne, menjėherė pason nė vazhdimėsi nga tė gjithė mysafirėt e pranishėm
shprehja tjetėr arabe: Merhaba!, me tė cilėn mysafirėt paraardhės
i drejtohen mysafirit qė do tė vjen nė odė pas tyre ! Kjo
shprehje ėshtė e ditur se e ka kuptimin Mirė se erdhe! Mirėpo,
nė mentalitetet e rretheve tė ndryshme, po qe se dikush i thotė dikujt
nė gjuhėn shqipe :Mirė se erdhe!, nuk do tė mirėpritej nga
tė pranishmit tjerė dhe do tė konsiderohej si pėrshėndetje e vėrtetė
serioze !?
Shprehjet
pėrshėndetėse nė gjuhėn arabe:Selamun alejkum,Alejkum
selam dhe Merhaba, mė sė tepėrmi pėrdorėn nė rastet e
ceremonive dhe ritualeve tė vdekjes, qoftė nė ditėn e varrimit,
qoftė nė ditėt e ngushėllimeve, qoftė nė ceremonitė e Qelimeve!
Kėto pėrshėndetje bėhen mė shumė sa pėr t ua mbarua qejfet
hoxhallarėve dhe hanxhinjve tė cilėt zakonisht janė tė ulur nė
krye tė vendit dhe ata e mbajnė tymonin komandues gjatė tė gjitha
ceremonive e ritualeve fetare !
Zhargoni
i pėrshėndetjeve tė tilla , nuk do tė ishte i ēuditshėm nė
rastet kur dėgjohen nga njerėzit e moshuar dhe tė pa shkolluar ,
por kur kėtė zhargon e dėgjon nga goja e disa intelektualėve me
alamet titujsh shkencor, atėherė nuk ka se si tė mos iritohet njeriu
dhe tė mos zhgėnjehet nga keqpėrdorimet dhe dhunimet qė i bėhen
pamėshirshėm gjuhės amtare shqipe !
Njė
shprehje tjetėr urimi, nė gjuhėn turke , e cila ka marrė
pėrmasa mbi tė gjitha hapėsirat shqiptare , ėshtė ajo
e tipit :Jasha! Jasha!
Kėtė
shprehje urimi e cila ka kuptimin :Rrofsh! Rrofsh!, na e kanė
servuar dhe shti nė pėrdorim grupet muzikore, kėngėtarėt e estradės,
nėpėr dasmat dhe ahengjet e ndryshme popullore . Shprehje kjo, tė
cilėn artistėt e estradės dasmore e kanė importuar nga kultura turke
dhe rome , pėr t ua rritur mendjen dasmorėve dhe pėr t i nxitur
ata qė tiu dhurojnė sa mė shumė para bakshishte(dhurata)
!
Duke
e shfrytėzuar mentalitetin e ulėt tė disa personave tė
pasur dhe tė etur pėr t ua pėrmendur emrin pėrmes mikrofonave
dhe altoparlantėve, para masės sė dasmorėve, kėngėtarėt dasmorė
nė vazhdimėsi brohorasin emrat e tyre nė kėtė stil:Jasha ! Jasha
Hafiz pasha! I ke xhepat shumė tė trasha ! Ose :Jasha Hafiz
, jasha!
Dhe
fill pas kėtyre brohoritjeve tė mėdha publike , Hafizi dhe Hafizat
tjerė qė do t u pėrmendet emri pėrmes mikrofonit,
do t i nxjerrin portofolet e tyre tė trasha dhe do t i
qerasin kėngėtarėt me para deri nė centin e fundit tė xhepit tė
tyre, vetėm e vetėm qė para masės sė dasmorėve tė tregohen se
janė kavalierė dhe pasanikė!
Pra,
siē po shihet degradimi , nėpėrkėmbja dhe asimilimi i vlerave
tona kulturore , jo rrallė shpėrblehet edhe me para !
Gjilan, mė
12 Korrik 2009. Demir KRASNIQI
mbrojtje tė gjuhės dhe traditės sonė:
A
MUND TĖ LIROHEMI NDONJĖHERĖ
NGA PĖRSHĖNDETJET NĖ
GJUHĖT E HUAJA?!
Edhe
sot, nė shekullin e 21-tė, kur kemi dy shtete tė pavarura
dhe sovrane shqiptare , kur kemi me dhjetėra universitete e kolegje
kombėtare, akademi tė shkencave dhe arteve , institucione albanologjike
dhe tė gjitha tė mirat tjera qė i duhen njė populli dhe njė kombi
pėr t i ruajtur traditat, gjuhėn, kulturėn dhe vlerat e
veta kombėtare , ne , si duket as se si nuk po mund tė edukohemi nė
frymėn e pastėr kombėtare dhe as se si nuk po mundemi qė tė lirohemi
njėherė e pėrgjithmonė nga ndikimet e kulturave tė popujve tjerė
, nė veēanti nga ndikimet e ish popujve okupatorė tė trojeve etnike
shqiptare !
Ndikime
tė kėtilla , kemi ende nė ēdo pore tė jetės sonė, si
nė gjuhė, ashtu edhe nė kulturė nė pėrgjithėsi , por kėsaj radhe
do tė ndalemi tek pėrshėndetjet tė cilat nė shumicėn e rasteve
, ende i bėjmė nė gjuhėt e huaja , edhe pse i kemi me bollėk fjalėt
tona pėrshėndetėse tė cilat janė aq tė ėmbla dhe tingėllojnė
aq bukur !
Mirė
se erdhe dhe mirė se u gjeta !
Kėto
dy fjalė pėrshėndetėse qė janė kaq tė ėmbla
dhe tingėllojnė kaq bukur nė gjuhėn amtare shqipe , tek
njė numėr i madh i krahinave shqiptare tė Kosovės, Luginės
sė Preshevės dhe tė Maqedonisė , as sot e kėsaj dite
nuk janė nė pėrdorim tė sė folmes popullore , nė rastet kur presim
ndonjė mysafir , mik, shok , apo dashamirė , i cili vjen pėr tė
na vizituar !
Nė
vend qė mysafirin tonė , ta pėrshėndesim duke i dėshiruar
mirėseardhje nė gjuhėn amtare shqipe :Mirė se erdhe!,
apo: Mirė se na erdhėt!, nė tė folmen tonė popullore , nė
vazhdimėsi priten mysafirėt me fjalėn pėrshėndetėse turke:Hosh
gėlden, apo Hosh gėldiniz!, me ē rast mysafiri do t
ua kthejė :Hosh bolldėn!
Madje,
pjesa dėrmuese e pėrdoruesve tė kėtyre fjalėve tė huaja pėrshėndetėse
, duke mos e njohur gjuhėn turke, e deformojnė shprehjen :Hosh
gėlden, duke e shqiptuar gabimisht:Hosh gjolldėn!
Ēka
ėshtė edhe mė e ēuditshme nga ana e konsumuesve permanent tė kėtyre
shprehjeve pėrshėndetėse, ėshtė fakti se edhe po deshi dikush qė
t a pėrshėndes mysafirin nė gjuhėn shqipe , mysafiri nė shumė
raste do tė ndihej nė veti si i tallur dhe si i pa pėrshėndetur
?!
Krahas
terminologjisė sė pėrshėndetjeve nė gjuhėn
turke, nė mentalitetin e shumicės sė popullatės sonė, ėshtė ngulitur
thellė edhe pėrshėndetja nė gjuhėn arabe:Selamun alejkum
dhe Alejkum selam, pėrshėndetje kėto qė shumica prej nesh,
as qė e di se ēfarė kuptimi nė tė vėrtetė kanė?!
Fill
pas kėtyre dy shprehjeve me tė cilat pėrshėndetėn mysafirėt tek
ne, menjėherė pason nė vazhdimėsi nga tė gjithė mysafirėt e pranishėm
shprehja tjetėr arabe: Merhaba!, me tė cilėn mysafirėt paraardhės
i drejtohen mysafirit qė do tė vjen nė odė pas tyre ! Kjo
shprehje ėshtė e ditur se e ka kuptimin Mirė se erdhe! Mirėpo,
nė mentalitetet e rretheve tė ndryshme, po qe se dikush i thotė dikujt
nė gjuhėn shqipe :Mirė se erdhe!, nuk do tė mirėpritej nga
tė pranishmit tjerė dhe do tė konsiderohej si pėrshėndetje e vėrtetė
serioze !?
Shprehjet
pėrshėndetėse nė gjuhėn arabe:Selamun alejkum,Alejkum
selam dhe Merhaba, mė sė tepėrmi pėrdorėn nė rastet e
ceremonive dhe ritualeve tė vdekjes, qoftė nė ditėn e varrimit,
qoftė nė ditėt e ngushėllimeve, qoftė nė ceremonitė e Qelimeve!
Kėto pėrshėndetje bėhen mė shumė sa pėr t ua mbarua qejfet
hoxhallarėve dhe hanxhinjve tė cilėt zakonisht janė tė ulur nė
krye tė vendit dhe ata e mbajnė tymonin komandues gjatė tė gjitha
ceremonive e ritualeve fetare !
Zhargoni
i pėrshėndetjeve tė tilla , nuk do tė ishte i ēuditshėm nė
rastet kur dėgjohen nga njerėzit e moshuar dhe tė pa shkolluar ,
por kur kėtė zhargon e dėgjon nga goja e disa intelektualėve me
alamet titujsh shkencor, atėherė nuk ka se si tė mos iritohet njeriu
dhe tė mos zhgėnjehet nga keqpėrdorimet dhe dhunimet qė i bėhen
pamėshirshėm gjuhės amtare shqipe !
Njė
shprehje tjetėr urimi, nė gjuhėn turke , e cila ka marrė
pėrmasa mbi tė gjitha hapėsirat shqiptare , ėshtė ajo
e tipit :Jasha! Jasha!
Kėtė
shprehje urimi e cila ka kuptimin :Rrofsh! Rrofsh!, na e kanė
servuar dhe shti nė pėrdorim grupet muzikore, kėngėtarėt e estradės,
nėpėr dasmat dhe ahengjet e ndryshme popullore . Shprehje kjo, tė
cilėn artistėt e estradės dasmore e kanė importuar nga kultura turke
dhe rome , pėr t ua rritur mendjen dasmorėve dhe pėr t i nxitur
ata qė tiu dhurojnė sa mė shumė para bakshishte(dhurata)
!
Duke
e shfrytėzuar mentalitetin e ulėt tė disa personave tė
pasur dhe tė etur pėr t ua pėrmendur emrin pėrmes mikrofonave
dhe altoparlantėve, para masės sė dasmorėve, kėngėtarėt dasmorė
nė vazhdimėsi brohorasin emrat e tyre nė kėtė stil:Jasha ! Jasha
Hafiz pasha! I ke xhepat shumė tė trasha ! Ose :Jasha Hafiz
, jasha!
Dhe
fill pas kėtyre brohoritjeve tė mėdha publike , Hafizi dhe Hafizat
tjerė qė do t u pėrmendet emri pėrmes mikrofonit,
do t i nxjerrin portofolet e tyre tė trasha dhe do t i
qerasin kėngėtarėt me para deri nė centin e fundit tė xhepit tė
tyre, vetėm e vetėm qė para masės sė dasmorėve tė tregohen se
janė kavalierė dhe pasanikė!
Pra,
siē po shihet degradimi , nėpėrkėmbja dhe asimilimi i vlerave
tona kulturore , jo rrallė shpėrblehet edhe me para !
Gjilan, mė
12 Korrik 2009. Demir KRASNIQI