PNEUMONIA

Cfare eshte pneumonia?

Pneumonia eshte nje inflamacion i mushkerive i shkaktuar nga bakteriet, viruset, myket dhe mikroorganizma te tjera. Keto shkaktojne mbushjen e alveloave me likid te prodhuar nga indi i inflamuar mushkerive.
Pneumonia shfaqet me shpesh ne vendet jo te industrializuara dhe pak te zhvilluara.
Pneumonite e shkaktuara nga viruset jane zakonisht jo te renda, por ato mund te jene te rrezikshme per jeten ne te moshuarit dhe ne femijet e vegjel si dhe ne njerezit me sistem imunitar te dobet.


Shenjat e pneumonise

Shenjat e zakonshme te pneumonise jane: kolla, veshtiresia ne frymemarrje, temperatura, dhimbja e gjoksit dhe dobesi e pergjitheshme.


Shkaktaret e pneumonise

Bakteriet (na vecanti pneumokoket) paraqesin shkakun kryesor te pneumonise.
Pneumonia virale mund te shkaktohet nga disa lloje virusesh, duke perfshire ata qe jane pergjegjese per gripin e zakonshem si dhe per te ashtuquajturen Sindromi akut respirator (SARS).

Faktoret e rriskut te pneumonise

Duhanpirja eshte i vetmi faktor rrisku i rendesishem i evidentuar per pneumonine qe merret jashte spitalit.
Mosha ne rritje, semundja kronike obstruktive e mushkerive (SPOK) dhe infeksionet e meparshme te rrugeve te frymemarrjes gjithashtu e rrisin rrezikun e shkaktimit te pneumonise te fituar te komunitetit.
Ne pacientet e moshuar, alkolistet, astmatiket, terapia me imunodepresive, semundjet e emushkerive, semundjet e zemres jane gjithashtu faktore rrisku per pneumonine.


Perhapja e infeksionit

Situatat kur shume njerez jane ne kontakt te ngushte (p.sh. shkolla, repartet ushtarake, burgje, azile etj.) lehtesojne perhapjen e disa prej shkaktareve me infeksioze te pneumonise duke u bere shkak per epidemi lokale. Disa lloje punesh (p.sh. ne bujqesi) jane te lidhura me disa prej shkaktareve me te zakonshem te pneumonise


Mjekimi i pneumonise

Mjekimi i hershem i pneumonise me antibiotike mund te kuroje pneumonine bakteriale.
Sic dihet deri tani nuk ka mjekim te pergjithshem per pneumonine virale, por megjithate mund te perdoren medikamente antivirale te dobishem ne disa rrethana.

Parandalimi i pneumonise

Parandalimi i pirjes se duhanit dhe ndalimi i duhanpirjes tek ato qe pijne duhan eshte nje nga kuptimet me te rendesishme te kontrollit te pneumonise.
Vaksinimi kunder disa mikrobeve qe shkaktojne pneumonine (influenca, pneumokoku) redukton mundesine e pneumonise ne grupe qe jane te ndjeshme ndej kesaj semundjeje.


Perhapja ne Europe

Nuk ka te dhena te sakta per shpeshtesine e pneumonise ne vende te ndryshme europiane.
Te dhena te sakta jane vetem ne Finlande (10.8 te semure me pneumoni per 1000 banore te rritur ne nje vit), Spanja ( 1.6 deri 2.6 per 1000 te rritur ne nje vit) dhe Anglia (4.7 per 1000 te rritur ne nje vit).
Pneumonia eshte me e shpeshte ne burra se ne gra dhe kjo diference rritet me moshen.


Vdekjet nga pneumonia

Ne te rriturit vdekja nga pneumonia rritet me moshen. Shumica e vdekjeve nga pneumonia ndodhin ne moshe te thyer.


Parandalimi

-Programe me te shumta duhen te ndermerren per ndalimin e duhanpirjes.
-Nevojiten vaksina te reja dhe me te mira per grupet me rrisk te larte per semundjen e pneumonise.

Marre nga: Mjekesia.net