Turpi...

Turpi...

Ç'eshte turpi?!
Si mund te perkufizohet si nocion psikollogjik?!

A eshte turpi nje nocion i konceptuar nga shoqeria qe na rrethon,
apo eshte dicka qe perkufizohet ne mendjet tona?

Perse disa njerez kane turp dhe bejne te kunderten e asaj qe
deshirojne, duke u fshehur dhe disa te tjere nuk kane fare turp
dhe nuk ndikohen fare nga opinioni publik?

Perse disa njerez, qe ne vitet e tyre te para te jetes kane shfaqur
ndjenja te theksuara turpi, ne vitet e mepastme i shkelin me te dyja
kembet keto lloj ndjenjash turpi ose e kunderta, ata qe nuk kane qene
te turpshem ne femijeri, behen shume te turpshem ne vitet e mepastme?

Ka lidhje turpi me friken apo me abuzimin, qe mund ti jete bere nje femije
ne vitet e para te jetes d.m.th eshte e lidhur kjo ndjenje me ambjentin ku
rritet nje femije apo ka te beje me karakterin dhe personalitetin?

Nje gje eshte e sigurte, turpshmerija eshte fenomen i nderlikuar
dhe arsyjet jane nga me te ndryshmet.......

Le te sjellim disa prej tyre...

Ndjeshmeri gjenetike:

Edhe pse asnje lloj gjeni turpshmerije, nuk eshte identifikuar,
disa kerkues na vertetojne ekzistencen e predispozites per
te qene te turpshem. Sipas nje profesori ne universitetin
e Harvard, 15 ne 20% te femijeve lindin me kete predispozite.
Keto femije paraqesin nje profil neurokimik te veçante;
Disa zona specifike te trurit te tyre jane shume te ndjeshme
ndaj situatave stesuese.
Pra, disa persona lindin me te tupshem se disa te tjere.
Por, turpshmeria, ne asnje menyre nuk mund te shpjegohet,
vetem si nje trashigimi fiziologjike.

Rrethi familjar e shoqeror:

Rrethi familjar e shoqeror, ne te cilin rritet dhe edukohet
nje femije, ndikon shume ne zhvillimin e turpshmerise se tij.
Pershembull: Prinderit e turpshem, me sjelljen e tyre edukojne
femije te turpshem.
Prinderit e rrepte e te eger ose e kunderta, Prinderit "urte"
(te cilet lavderojne e idealizojne femijet e tyre), mund gjithashtu
te predispozojne femije te turpshem.
Prinderit jo stabel ose te distancuar, mund te jene akoma me
destabilizues per femijet, se prinderit qe permendem me lart.
I keshillohet prinderve, t'i lejojne femijet e tyre, sapo te jete e
mundur, te perballojne vete disa situata.
Nuk duhet ne asnje menyre qe prinderit te flasin ne vend te tyre
ne prezencen e personave te tjere.
Te mos i s'forcojne femijet te bejne kete apo ate veprim.
Nese shikojne se femijet e tyre jane te turpshem, nje alternative
e mire per t'i larguar turpin eshte te merren me teater..

Kultura:

Studimet te cilat kane krahasuar turpshmerine e vendeve te
ndryshme, kane nxjerre si rezultat qe Japonija eshte nje nga
vendet me popullsi me te turpshme. (90% e popullsise jane estimuar te turpshem).
Kjo vjen nga traditat e ketij vendi. Ku rrespekti per me te madhin,
diskresjoni, takti dhe miresjellja, kane me teper vlere se ne vendet
e tjera, si ato te Europes. (Rreptesia ne edukim, sikurse thame me
lart, dhe jo lirshmeria, mund te jete nje nga arsyet e turpit).
Ç'rrenjosja, ose ndryshimi total i kultures, (p.sh: ne emigrantet qe
kemi lene vendin tone), mund te krijojme turpshmerine, si pasoje e
humbjes se origjines dhe prejardhjes. (megjithate njeriu ka nje kapacitet te madh integrimi, fatmiresisht)...

Ngjarjet qe kemi jetuar:

Nje turperim ne publik, nje tallje qe mund te na jete bere, nje humbje
e dhimbshme, nje ndarje e pa shpjegueshme, nje eveniment qe na ka
prekur thellesisht mund te jete pasoje e humbjes se besimit tek vetvetja,
pra turpshmerise qe mund te zgjase per nje kohe shume te gjate.
Nese jeni te turpshem, mundohuni te kujtoheni qe kur keni filluar te
jeni te tille? Ndoshta nje mesues ne fillore ju ka ofenduar, ose
dashuria juaj e pare ka qene nje deshtim dhe si rrjedhoje nenvleresoni veten.
FREUD (Psikolog) e interpretonte fenomenin e turpshmerine si nje
frike kundrejt deshtimit dhe humbjes...